Мақпал Мыса

Мақпал Мыса - ақын, аудармашы, журналист, редактор, Қазақстан Жазушылар және Журналистер Одағының мүшесі. 2018 жылы өткен "100 жаңа есім" жобасында 2388 үміткер қатарынан алғаш рет әдебиет саласынан жеңімпаз атанды.

Өмірбаян

Мақпал Мыса 1983 жылы 26 желтоқсанда Алматы облысы, Райымбек ауданы, Қайнар ауылдық округі (Райымбек ауданы) дүниеге келген. Ол - XVI ғасырда өмір сүрген қазақтың атақты сәуегей шешен биі абыз Шоған Сүйерқұлұлының ұрпағы. Отбасында 2 ағасы мен 2 әпкесі бар.

Бала кезінен 3 жүздің тарихын білетін атасының әңгімелері мен әжесінің өлеңін естіп, ал ақындардан Мұқағали Сүлейменұлы Мақатаев шығармаларын оқып өскен. Кейін Алматы қаласында әдебиет пәнін тереңдетіп оқытатын дарында балалар мектебінде Кеңшілік Ағытайұлы Мырзабектің пен Қанипа Әбдірахманқызы Бұғыбаева секілді қаламгерлердің туындыларын оқи бастады.

Мақпал өлеңдерін 10 жасынан бастап жазған. Олардың мазмұны ана мен әке жайында, қоршаған табиғат пен ауылы туралы болған. Мұқағали Мақатаевтың өмірбаяны мен шығармашылығы жас Мақпалға шабыт көзі болды. 9-сыныпта М.Мақатаев атындағы стипендия иегері атанды, ал 2011 жылы Мақатаевтың 80 жылдығына орай өткен республикалық ақындар сайысында "Қарлығаштар" өлеңімен 1-орынды иеленді. Дәл сол жылы Ақсу ауданының 80 жылдығына арналған республикалық мүшәйраның жеңімпазы атанды. 1997-2004 жылдар аралығында Ұлан (газет), "Ана тілі", Қазақ әдебиеті (газет), "Алматы ақшамы", Qazaq radiosy (штаттан тыс тілшілік) қызметтер атқарды. 2004 - 2010 жылдары "Қапшағай" қоғамдық-саяси газетінде (журналист, корректор); 2010 жылы "Жаңа Іле" газетінің редакторы; 2010 -2011 жылдары Алматы облыстық "Жетісу" телеарнасының филиалы "Қапшағай TV" арнасында журналист -телекомментатор; 2011-2013 жылдары "Книжник" ЖШС-де аудармашы-редактор; 2014-2021 жылдары Медиахолдинг "Жетісу Ақпарат" АҚ-тың "Жетісу" газетінде журналист; 2021 -2023 жылдары Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің VII шақырылымының депутаты, Аманат (партия) партиялық тізімі бойынша сайланған, Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің мүшесі болған. http://sc0023.burabay.aqmoedu.kz/public/files/2021/5/20/200521_121234_9e6e15d6-f39e-4cf2-96d0-9f02b24572fd.jpg "Алақандағы бақыт" пен "Мен керекпін" кітаптарын жазғаны үшін, сол уақытта аударма саласында 20 шақты редакторлық жұмысы, республикалық мүшайларда алған жетістіктері үшін және ең бастысы жазушылар Думан Әмірғалиұлы Рамазан, Роза Сейілхан, Жарас Сәрсек, Бауыржан Өміржанұлы Жақыптан алған рецензиялардың арқасында 2015 жылы наурызда Қазақстан Жазушылар және Қазақстан журналистер одағының мүшесі атанды.

2017 жылы Қазақстан Республикасының Бірінші Президенті Фонды мен Мемлекеттік тілді дамыту қорының бірлесіп жасаған "Алтын тобылғы" республикалық әдеби байқауында 1-орынды жеңіп алды. Бас жүлде ретінде "Туған ел" номинациясында "Шоған Абыз" поэмасы үшін 1,5 миллион теңгеге сертификаттың табысталуы болды.

2018 жылы білікті аударма үшін Ресей Жазушылар одағының шешімімен Керим Срамурзаевич Отаров есімімен алтын медалінің иегері атанды.

2019 жылы 15 мамырдан бастап "Алматы телеарнасында" эфирге шығатын "Сәуле ғұмыр" әдеби-танымдық бағдарламаны жүргізді.

Шығармашылығы

Жас ақынның өлеңдері орыс, қырғыз, татар, башқұрт, әзірбайжан, түрік, ағылшын, испан тілдеріне аударылған, қазіргі заманның поэзияның шетелдік антологиясына енген. Мақпал балаларға арналған қазақ энциклопедиясын, қазіргі шетелдік авторлардың, соның ішінде әзірбайжан ақыны Афаг Шихла, түрік ақыны Али Акбаштың туындыларын аударды. Классикадан халық ақыны Кабардино-Балкария Керім Отаровтың шығармаларын аударған.

Мақпал Мысаның алғаш басылып шыққан кітабы "Алақандағы бақыт" деп аталады. 2013 жылы мемлекет тарапынан "Мен керекпін" екінші шығарма жинағы жарық көрді. Алғашқы екі поэзияның заңды жалғасы «Аспантаудың көктемі» атты кітаптың тұсауын 2015 жылы ҚЖ Одағы Басқармасы Төрағасының орынбасары, ақын Маралтай Райымбекұлы мен профессор, ақын Бауыржан Жақып кесті.

Жас ақынның "Шоған Абыз" туындысының тұсаукесері 2018 жылы Алматыдағы Ықылас Дүкенұлы атындағы халық музыкалық аспаптары музейінде өтті. Еңбекте Есім ханның тұсында өмір сүрген «Шоған абыз» туралы баяндалған. Бұған дейін «Шоған абыздың» ел ісіндегі өзекті мәселелерге араласқаны ара-тұра айтылғанымен, ол туралы ауқымды көркем шығарма жазылмаған еді. Тарихи тұлғаның болмысын бейнелейтін дастан түрік, орыс, ағылшын тілдеріне аударылған.

Дереккөздер

1. https://abai.kz/post/89719 2. https://alashainasy.kz/omir/makpal-myisa-59840/ 3. https://qamshy.kz/article/45637-maqpal-mysa-zhurek-tubindegi-dganhghyryq-sukhbat 4. http://kazgazeta.kz/?p=29032 5. https://kazpravda.kz/articles/view/na-krilyah-vdohnoveniya 6. https://express-k.kz/news/literatura/stikhi_molodoy_poetessy_makpal_mysa_perevedeny_na_desyatki_yazykov_mira-144150 Мұрағатталған 12 шілденің 2019 жылы. 7. https://qazaqstan.tv/news/21818/ 8. https://adebiportal.kz/kz/news/view/maqpal-mysa-agarar-degen-analar-aq-isip-zursi-zarygym__22904 9.https://www.youtube.com/watch?v=kMODIAQSWZM 10. https://www.facebook.com/qalamgerportaly/photos/a.578025102634663/619484191822087/?type=3 11. https://vk.com/club87696001 12. https://www.youtube.com/watch?v=ZXt6mdQHFx0 13. https://egemen.kz/article/182762-maqpal-mysa-aqyn-arqashan-omirdi-dgyrlaydy 14. https://qarmaqshy-tany.kz/zanalyk/ruhaniyt/653-mapal-mysa-ayn-shabyt-pershte-ky.html 15. https://juldyz.kz/2017/07/11/maqpal-mysa-aqyn-meninh-hanzadam-poeziya/ 16. https://kznews.kz/bilim/qazaqsha-olen-maqpal-mysa-tanyn-syjlar-tagdyrym/ 17.https://www.youtube.com/watch?v=pDhI6MtK2Qw 18. https://zhanaqorgan-tynysy.kz/zanalyk/8883-mapal-mysany-mr-men-shyarmashylyy-zhayly.html 19. https://new.zhalagash-zharshysy.kz/zanalyk/madeniet/9602-trk-zhrtyn-brktrgen-tadauly-zhoba.html

Жетістіктері

1. ҚР Президентінің "Ерен еңбегі үшін" мемлекеттік медалі (2021 ж.) 2. ҚР Президентінің "Қазақстан Тәуелсіздігіне 30 жыл" мемлекеттік медалі (2021 ж.) 3. ҚР Президентінің екі дүркін "Алғысхаты" 4. "Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігіне 100 жыл" медальдарымен марапатталған (2021 ж.)