Маңғыт (қала)
| Қала | |
| Маңғыт | |
| қарақ. Manǵıt | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Республика | |
| Аудан | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
42°07′25″ с. е. 60°03′30″ ш. б. / 42.12361° с. е. 60.05833° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°07′25″ с. е. 60°03′30″ ш. б. / 42.12361° с. е. 60.05833° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1957 |
| Қала статусы |
1973 |
| Орталығының биiктігі |
85 м |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
33 200 адам (2016) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
+99861 |
Маңғыт шекарасы
| |
Маңғыт (қарақ. Manǵıt, Маңғыт, өзб. Mangʻit) — Өзбекстандағы қала (1973 жылдан), Қарақалпақстан Әмудария ауданының әкімшілік орталығы.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Маңғыт өзбек-түрікмен шекарасына жақын, Түркіменстанның Құбадақ қаласына жақын жерде орналасқан. Қалада мақта иіру және мақта тоқыма фабрикалары бар. Маңғыт 1873 жылы орыс әскерінің Хиуа жорығы кезіндегі шайқастардың орны болды. Бірінші шайқас 1873 жылы 20 мамырда таңертең оңтүстікке қарай жылжып келе жатқан генерал Николай Александрович Веревкин басқарған орыс әскерлеріне түрікмен йомуттарының әскерлері шабуыл жасаған кезде Маңғыттың сәл солтүстігінде болды. Бірнеше рет кескілескен ұрыс-керістерден кейін орыстар Маңғытқа қарай шегінген түрікмен атты әскерін қуып жібереді. Сол күні орыс әскерлері йомуттардың кеткеніне көз жеткізу үшін Маңғытқа 15:00-де кірді. Орыс әскерлері қалған бірнеше өзбектерді өлтіріп, қаладағы үйлердің терезелерінен басқыншыларға оқ жаудырды. Кеңестік Маңғыт 1957 жылы 18 желтоқсанда ресми түрде құрылып, 1973 жылы қала мәртебесін алды. Аймақтың көп бөлігі сияқты, экономикасы мақта өсіру мен өңдеуге негізделген. Негізгі жұмыс берушілер – мақта тазалау зауыты, тұрмыстық қызмет көрсету, иіру және тігін цехтары, Маңғыт су электр станциясы, газ ауданы, баспаханалар. Маңғытта жалпы білім беретін мектептер, кітапханалар, клубтар мен мәдениет орталықтары, ауруханалар және басқа да медициналық мекемелер бар.
Тұрғындары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1989 жылғы Бүкілодақтық халық санағы бойынша қалада 22949 адам (11199 ер және 11750 әйел) тұрған[1]. 2004 жылғы мәліметтер бойынша қалада 30,7 мың адам тұрады.
2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Әмудария облысындағы халық саны 185,3 мың адамды құрады.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ 1989 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. Одақтас республикалардың, олардың аумақтық бірліктерінің, қалалық елді мекендердің және қалалық аудандардың жынысы бойынша қала халқының саны. Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 қаңтар 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 19 сәуір 2013.