Мелжемдеу

Мелжемдеу. Түсіндірме сездікте бұл етістік тұлғасын — мылжалау, мыжу деп ұғындырады да «мелжем» дегенді —күш, қайрат деп түсіндіреді. «...мені ұстай ап, мелжемдеп сабағысы келген болу керек» (С. Мұқанов, Мөлдір махаббат.).

В. В. Радлов сөздігінде түрік тілі мен қырым татарларында «пенче» сөзі — бес саусақ, жұдырық мағыналарын беретіндігі, ал «пенчелен» тұлғасы түрік тілінде — қолмен ұстау дегенді түсіндіретіндігі жазылған. Қазіргі қырғыз тілінде манча, манжа — саусақтар, алақан мағынасында қолданылады.

Көрсетілген сөздердің төркіні парсы тілі екендігін кезінде В. Радлов көрсеткен болатын. Шынында да парсы тілінде пәндже— 1) қолдың саусақтары, алақан мағыналарын ұғындырады. Бұл тілде оның бұдан басқа, «тырнақ» және т. б. мағыналары бар.

Парсы тілінің осы сөзі қазақ тіліне де ауысып, дыбыс алмасуларының заңдылығына сәйкес «мелжем» тұлғаларына дейін өзгеріске ұшыраған. Одан әрі -де қосымшасы арқылы етістікке айналып, «мелжемдеп ұстау» сияқты сөз бен сөз тіркесін тудырған. Әрине, қазақ тіліндегі бұл сөздердің мағынасына да өзгеріс енген. Мысалы «мелжемдеп ұстау» дегеніміз көбінесе өз тіліміздің төл тіркесі «уыстап ұстау» мағынасына сәйкес келеді.