Мертон Роберт Кинг

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту



Robert K. Merton
Сурет:Robert K Merton.jpg
Дүниеге келгені: 1910 ж. шілденің 4 (1910—07—04) (113 жас)
Philadelphia, PA
Қайтыс болғаны: 2003 ж. ақпанның 23 (92 жаста)
New York City, NY
Мансабы: Sociologist
Known for Advancements in the field of sociology
Жұбайы: Harriet Zuckerman, Suzanne Carhart
Балалары Vanessa Merton, Robert C. Merton, Stephanie Merton Tombrello

Мертон Роберт Кинг (1910 жылы) - қазіргі құрылымдық функционализмнің өкілі. Ол өзінің алдындағы функционалистердің функция қоғамның жеке бөлікгері арасындағы байланысты нығайтып, олардың өзара әсерін камтамасыз етеді деген тұжырымдамасына өзгертулер енгізеді. Оның пайымдауынша бір құбылыстың әртүрлі функциялары болатыны сияқты, бір функция әртүрлі құбылыстармен орындалуы мүмкін. Мертон мынандай үш негізгі постулатты береді:

  • функционалды бірлік постулаты (жоғарыда айтылғандай);
  • әмбебап функционализм постулаты (функционалдық барлық әлеуметтік құбылыстардың пайдалылығы);
  • функционалды қажеттілік, шарасыздық постулаты.
Merton's structural-functional idea of deviance and anomie.

Мертон әртүрлі мақсатта әрекет ететін адамдардың қылықтары функционалды болатынына өзінше түсініктеме берді. Бүл үшін ол анық және латентік (жасырын) функциялардың айырмашылығын енгізді. Анык функция дегеніміз алдын ала ойластырылған әрекеттің нәтижесі және солай сипатта мойындалады (ойша түрткінің объективті нәтижесімен сәйкес келуі). Латенттік функция дегеніміз — әрекет етушінің ойында жоқ әрекет нәтижесі, әрі ол оның (нәтиженің) неден болғанын да білмейді; оның үстіне мұндай нәтижені күтпейді. Нәтиже кейбір қауым үшін функционалды ("пайдалы"), кейбіреуі үшін дисфункционалды болуы мүмкін. Мұндай нақтылаулар Мертонға қоғамдағы дисфункционалды құбылыстарды, аномияны зерттеуге мүмкіндік берді. Аномия қоғамдағы әлеуметтік құрылымдардың қайшылығы мен зорлықка ұшырау нәтижесінде туады. Э.Дюркгейм сияқты Мертон да бұл тұжырымдамаға (аномия теориясына) өз үлесін қосты. Мертон эмпирикалық зерттеулермен әлеуметтанудың жалпы теориясын байланыстыратын орта деңгейдегі теорияның негізін калаушы.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7

Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Үлгі:Winners of the National Medal of Science

Persondata
NAME Merton, Robert King
ALTERNATIVE NAMES
SHORT DESCRIPTION
DATE OF BIRTH 4 шілде 1910
PLACE OF BIRTH Philadelphia, PA
DATE OF DEATH ақпан 23, 2003
PLACE OF DEATH New York City, NY