Молекулалық биология ғылыми-зерттеу мекемесі және биохимия институты

Молекулалық биология ғылыми-зерттеу мекемесі және биохимия институты, М.Айтхожин атындағы, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қарамағында. Ботаника институты негізінде 1983 жылы Алматы қаласында құрылған. Құрамында: геном, белок және нуклеин қышқылдары, өсімдіктердің биоинженериясы, ферменттердің құрылымы мен реттелуі, дәнді дақылдар биохимиясы, табиғи қосылыстар алмасуының энзимологиясы, молекулалы иммунология және иммунды биотехнология лабораториясы бар (2004). 1983 жылдан аспирантура жұмыс істейді. Негізгі ғылыми бағыттары: адамдар мен өсімдіктердегі геномның құрылысы мен қызметін және оның молекулалы механизмі мен экспрессиясын; адамдардағы геном құрылысының ерекшеліктері мен олардың көрінуінің молекулалық механизмін, дамуын және тұқым қуалайтын ауруларға бейімділігін; белок биосинтезінің молек. механизмі мен оның өсімдік клеткасында реттелуін; өсімдіктердің клеткалық және гендік инженериясын; өсімдіктердің зат алмасуында негізгі рөл атқаратын ферменттердің құрылысы мен реттелуін; фитопатогенез кезінде өсімдіктердің қорғаныштық қасиетінің, яғни олардың молекула-биологиялық және биохимиялық ерекшеліктерінің реттелуін, сондай-ақ, молекула иммунология және иммунды биотехнология; ғарыштық биология және ғарыштық биотехнологияны зерттеу жатады. Институт ғалымдары молекулалық биологияның жаңадан дамып келе жатқан бағыты: адам геномы және тұқым қуалайтын аурулардың молекулалық механизмі, палеогеномика, палеогенетика салалары бойынша жетістіктерге жетті. Тұңғыш рет қазақтардың қазіргі популяциясы мен Шығыс Қазақстандағы Берел қорымында жерленген адамдардың геномынан алынған молекула-генетикалық талдаудың қорытындысы дала өркениетінің құпия сырын ашуда, сондай-ақ, Қазақстанда тұратын қазақтар мен олардың қоныс аударуы кезіндегі тарихи дамуының энтогенезі мен этн. ерекшеліктеріне байланысты кейбір мәселелерді шешуге мүмкіндік берді. Бұрын белгісіз болып келген қатерлі ісік аурулары асқынғанда, организмде ісікке қарсы иммунитеттің тежелу механизмі ашылып, соның нәтижесінде онкологиялық ауруларды иммунды дәрежеде емдеудің жаңа тәсілдері жетілдірілді. Қазақстанда алғаш рет жаңа модельдік-клеткалық жүйелер (суспенз. және протопластық дақылдары) жасалынып, бидайдың өсімдік-регенераты алынды. Академик Н.Айтхожинның басшылығымен ғарыштық биология және биотехнология саласы бойынша ерекше бағдарлама жасалып, соның нәтижесінде ортаның абиотик. жағдайына өте төзімді картоптың 2 сорты (“Тоқтар”, “Орбита”) алынды.

Институтта биология ғылымдарының докторлары жұмыс істейді

• • Мұрат Әбенұлы Айтхожин
• Т.Дарқанбаев
• Л.Қылышев еңбек еткен, қазір М.Айтхожина, М.Гильманов,

биология ғылымдарының докторы Р.М. Қонаева, Н.Н.Беляев, жас ғалымдар Р.Ж. Ақбергенов,В.А. Нигматова, т.б.
2004 жылдан ҚР Білім және ғылым министрінің “Биологиялық зерттеулер орталығының” еншілес мемлекеттік кәсіпорны.

Сілтемелер

• Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, биология және биотехнология ғылыми-зерттеу институты Мұрағатталған 2 мамырдың 2011 жылы.