Моносахаридтер

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Моносахаридтер - қарапайым қанттар, көмірсулардың негізгі тобы. Полиоксиальдегидтер (альдозалар) немесе полиоксикетондар (кетозалар) болып саналады. Углеводтары 3 не одан көп көміртек атомдарынан (триозалар, тетрозалар, пентозалар, гексозалар т. т.) тұрады. Циклдық және ациклдық (пираноздық және апираноздық) түрде кездеседі. Ең көп тараған моносахаридтерглюкоза, галактоза, фруктоза, ксилоза, арабиноза. М. құрамына карбонилді және гидроксилді топтардан басқа ОН — тобының, орнына — сутек атомы (дезоксисахароза), амин тобы (аминды сахарозалар), меркапт топтар (тиосахарозалар), СООН (уронды сахарозалар) т. б. кіреді. М. олигомен полисахаридтердің және ликопротендтер, гликолипидтердің т. б. аралас биополимерлердің құрамына кіреді.[1]

Моносахаридтердің жіктелуі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
                  Моносахаридтердің топтары мен класстары бойынша таблицасы

Келесілердің барлығы бірдей табиғатта кездескен жоқ, кейбіреулері синтезделген:

Альдоза
Альдотриоза glyceraldehyde
глицеральдегид (глицераль)
Альдотетрозы erythrose
эритроза
threose
треоза
Альдопентозалар D-ribose‎
рибоза
D-arabinose
арабиноза
D-xylose
ксилоза
D-lyxose
ликсоза
Альдогексозалар D-allose
аллоза
D-altrose
альтроза
D-glucose
глюкоза
D-mannose
манноза
gulose
гулоза
idose
идоза
galactose
галактоза
D=talose
талоза
Кетозалар
кетотриоза dihydroxyacetone
диоксиацетон
кетотетрозалар D-erythrulose
эритрулоза
кетопентозалар D-ribulose
рибулоза
D-xylulose
ксилулоза
кетогексозалар D-psicose
псикоза
D-fructose
фруктоза
D-sorbose
сорбоза
D-tagatose
тагатоза

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. – Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993 жыл. ISBN 5-630-0283-X