Мұнайдың (газдың) жылыстауы

Мұнайдың (газдың) жылыстауы - Мұнайдың яки газдың жер қыртысында бір орыннан екінші орынға жылжу мұмкіндіктері. бұл мұмкіндіктер, олардың түрі және масштабы сол қозғалыстарды қамтамасыз ететін геологиялықжағдайларға - Мұнай мен газдың физикалық қасиеттеріне, олардың жағдайына, Мұнай мен газ кіріккен тау жынысытар мен жерасты суларының қасиеттеріне, сол өңірдегі қысым мен температура көрсеткіштеріне, т.с.с. - тікелей байланысты. Мұнай мен газдың жылыстауы "бастапқы жылыстау" және "туынды жылыстау" болып екіге бөлінеді. Бастапқы жылыстау Мұнай мен газдың түпнегіз тау жынысытарына (жынауықтарды қосып есептегенде) алғаш кірігуімен сипатталса, туынды жылыстау жинауыш кіріккен Мұнай мен газ массаларының жатындарға жинақталуын қамтамасыз ететін қосалқы қозғалыстармен сипатталады. Мұнай мен газдың жер қойнауларында жылыстау процестерінің Брод жасақтаған (1951 жыл) жіктемесі төмендегідей. 1.ай мен газ қозғалыстарының сипатына қарай, молекулалық жылыстау және ес түрде жылыстау түрлері жекеленеді. 2. Қозғалыс масштабы түрғысынан ілікгі және аймақгық жылыстау түсініктері енгізілген. 3. Қозғалыс жолы қорқоймасырттық және қорқоймаіштік жылыстаулар дараланады. Физикалық табиғаты тұрғысынан мұнайлар мен газдардьщ жылыстау процесі және түрлерге бөлінеді, олар: 1) өтімді тау жынысытардағы қысым мөлшері тұрліше еш жағдайдағы мұнай мен газдың сүзбеленуі; 2) тау жынысы кіріккен сулардағы мен газ массаларының қалқып шығуы; 3) мұнай мен газдың жерасты қозғалыстарьша тәуелді түрде жылыстауы; 4) тау жынысытардьщ нығыздалуы деформацияға үшырауы барысында онда кіріккен Мұнай мен газ аларының сығымдала босануы; 5) Мұнай мен газ массаларының капиллярлық сорбциялық күштер әсерінен қозғалысы; 6) Мұнай мен газдың сазды аққыш жыныстар кабатын бұзып-жара отырып қозғалуы; 7) тау жынысытар мен жерасты мұнай мен газ массалары үйірімділігіндегі айырмашылықгар салдарынан диффузияға ұшырауы.