Мұнай мен газдың тұтқыштары

Мұнай мен газдың тұтқыштары - өзінің жатыс жағдайы мен өзін көмкеретін таужыныстармен ара-қатынасы тұрғысынан мұнай мен газдың шоғырлануын және ұзақ уақытқа сақталуын қамтамасыз ететін жинауыш бөлігі. Тұтқыштардың элементтері ретінде мұнай мен газ жинауыштары, жапқыш және қалқа (экран) қарастырылады. Іздестіру және генетикалық белгілеріне қарай тұтқыштар күмбездік тұрғыдан қалқаланған, линза пішіндес болып бөлінеді. Күмбездік тұтқыштар антиклиндердің күмбездік бөлігінде, тұз күмбездерінің, интрузиялардың үстінде, көмілген кедертас массивтерінде, эрозиялық шошақтарда, оларды бүркеуші жаппаларда түзіледі. Қалқаланған тұтқыштар антиклиндердің қанаттарында, литологиялық және гидродинамикалық қалқалар пайда болған моноклиндерде болады. Қалқаның жаралу түріне қарай тектоникалық, стратигрфиялық, литологиялық, гидродинамикалық тұрғыдан қалқаланған тұтқыштар ажыратылады. Линза пішіндес тұтқыштар құрылысы линза тәрізді келген жинаушытарда қалыптасады.