Мұнай түрлері

• Туынды мұнай. Өздері алғаш қалыптасқан түпнегіз ұжыныстар құрамынан өзге өңірлерге жылыстауы нәтижесінде жаңадан аяқталған мұнай атауы.

• Парафинсіз мұнай. Құрамындағы парафин мөлшері 1 %-дан аспайтын мұнай.

• Молкүкіртті мұнай. Құрамындағы күкірт мөлшері 2 %-дан кем емес мұнай.

• "Жеңіл мұнай". Химиялық сипатына (негізінен метанды көмірсутектерді кіріктіруі) және фракциялық құрамына (бензиннің үлес салмағының мол болуы) орай тығыздығының біршама төмен болуымен ерекшеленетін мұнай.

• Азпарафинді мұнай. Құрамындағы парафин мөлшері 1-2 %-дан аспайтын мұнай.

• Азкүкіртті мұнай. Құрамындағы күкірт мөлшері 0,5 %-дан аспайтын мұнай.

• Азшайырлы мұнай. Құрамындағы шайыр мөлшері 8 %-дан азырақ болып келетін мұнай.

• "Өлі" мұнай. Құрамына еріген газдарды ісіріктірмейтін, арынды жерасты сулары әсерінен аулақ орналасқан жинауыш қойнауқат бойына жинақталған мұнай массалары; жер бетіне өте жақын деңгейлерде ұшырасуы ықтимал.

• Газбен қаныққан мұнай. Қойнауқаттағы бастапқы қойнауқаттық қысымы мұнайдың газбен қанығу қысымына тең, немесе одан артығырақ болып келетін мұнай.

• Газбен толық қанықпаған мұнай. Қойнауқаттауқаттағы өзіңдік қысымы мұнайдың газбен қанығу қысымынан артығырақ жағдайда болатын мұнай.

• Ньютондық емес мұнай. Ньютонның бағдарлы үйкеліс заңына бағынбайтын, яғни құрамындағы шайырлардың, шайыртастақтардың, парафиннің жоғары мөлшерлерін кіріктіруіне, сол сияқты жинауыштық қабілетінің төмен болуына және тау жыныстары саздылығының жоғары болуына байланысты қойнауқаттық жағдайда қүрылымдық-механикалық қасиеттерді йемденген мұнай.

• Ньютондық мұнай. Ньютонның бағдарлы үйкеліс заңына бағынышты мұнай.

• Қалдық мұнай. Мұнайлы қойнауқаттан бүкіл мүмкін болған әдістер көмегімен мұнай қорын өндіріп алғаннан кейін де сол қойнауқат көлемінде қалып қоятын мұнай массасы.

• Парафинді мұнай. Құрамында парафиннің азды-көпті мөлшерлері бар мұнай.

• Алғашқы мұнай. Термин екі мағынада қолданылып жүр.

1. Өзінің алғаш жаралған түзілімдерінде сақгалған мұнай атауы. Бұл түсінігінде термин "туынды мұнай " терминіне, яғни өзінің алғаш жаралу ортасынан өзге өңірлерге ағып келген мұнай деген түсінікке қарама-қарсы мағынада қолданылады.
2. Мұнай қалыптасуының кейбір жорамалдарына сәйкес, құрамы жағынан бірегей, ешбір өзгеріске үшырамаған, нақгылы факторлар әсерінен бүкіл табиғи мұнай фазаларына бастау болатын мұнай атауы.

• Қойнауқаттық мұнай. Қойнауқаттық қысым мен қойнау қаттық температура көрсеткшггеріне байланысты бірфазалы сұйық күйіңде, немесе сұйық және газ фазаларына жіктелген күйде жер қойнауларында орын тепкен көмірсутектер. Құрамындағы еріген газ мөлшері біршама мол болған жағдайда қойнауқаттық мұнайдың қасиеттері - тұтқырлығы, тығыздығы, әр түрлі деңгейлер шекарасыңдағы беткейлік тартылыс куаты, т.с.с. - күрт өзгеретін болады. Қойнауқаттық мұнайдың қасиеттері оларды игеру барысындағы қойнауқаттыққысым мөлшерінің азаюы салдарынан да өзгереді. Сондықган да мұнайды тиімді игеру жүйелерін жобалау барысында қойнауқаттық мұнайдан алынған сынамаларды алдын-ала жете зерттеу шаралары іске асырылады.

• Күкіртті мұнай. Күкірттің азын-аулақ (кейде 2 %-ға дейін) мөлшерлерін кіріктіретін мұнай.

• Молшайырлы мұнай. Құрамындағы шайыр мөлшері 28 %-дан кем болмайтын мұнай.

• Синтетикалық мұнай. Табиғи таушайырларды, жанғыш тақтатастарды және көмірлерді химиялық тұрғыдан қайтадан өңдеу нәтижесінде алынатын сұйық көмірсутектер.

• Шайырлы мұнай. Құрамындағы иіайыр мөлшері 8 %-дан 28 %-ға дейін өзгеретін мұнай.

• Тұрақтанған мұнай. Құрамындағы С₄-ке дейінгі жеңіл көмірсутектер аласталған мұнай.

• "ауыр мұнай". Құрамындағы шайыртасты-шайырлы заттардың мол болуы, көмірсутектер құрылысында циклдік құрылымдардың басым болуы және тез қайнайтын фракциялар мөлшерінің аз болуы салдарынан тығыздығы біршама жоғары мөлшерлермен (0,9 г/см3-ден астам) сипатталатын мұнай.