Навкрария
Навкрария (ежелгі грек. ναυκραρία, сөзбе-сөз "кеме басшылығы") — Аттиканың әскери мақсатта қызмет еткен ерте аумақтық бөлімі. Сөздің шығу тегі naus (ναῦς "кеме") сөзінен туындаған болуы мүмкін, ол әрбір навкрарияға бір кеме мен екі (немесе, бәлкім, он) атты әскерді қамтамасыз ету міндетін сипаттайды; немесе naio (ναίω "мен тұрамын") сөзінен, бұл жағдайда ол үй иелерінің санағына байланысты болуы мүмкін. Жалпы қабылданған пікір бойынша, навкрариялар Афина флоты негізделген бірліктер болғандықтан, алғашқы түсінік дұрыс болып табылады.[1]
Мүмкін, навкрариялар Солоннан бұрын пайда болған. Барлығы 48 навкрария болған. Әрбір навкрария 1 әскери кеме экипажымен және қажет болған жағдайда 2 салт атты ұсынуы керек еді. Әрбір навкрарияның басында сайланған навкрарий тұрды. Навкрарий кеменің жабдықталуына жауап беріп, полемархқа бағына отырып, кеме басшысы ретінде әрекет етті, сонымен қатар, ол мемлекеттік сипаттағы басқа да міндеттерді атқарған, мысалы, салықтарды бөлу мен жинауды және навкрарлық қазынадан қаражат бөлуді басқарған.[2]
Барлығы 48 наукрария болған – Афинаның әрбір төрт филасы үш триттиядан құралған, ал әр триттия төрт наукрариядан тұрды. Клисфен реформаларынан кейін Афина он филаға бөлінді. Осыған байланысты навкрария саны 50-ге дейін артты – әр филадан бес наукрария. Мұны Геродот жанама түрде растайды, ол Парсы шапқыншылығының алдында болған Эгина соғысы кезінде (б.з.д. V ғасыр) Афина флотында 50 кеме болғанын жазады.[3] Дегенмен, қаржы және әскери басқару притандарға берілді. Б.з.д. V ғасырдан кейін флотты ұстау мемлекет пен бай азаматтардың қаражаты есебінен жүзеге асырыла бастады. Фемистокл кезеңінде притан навкрарлар триерархтарға ауыстырылды.[4]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Mitchell, John Malcolm (1911). "Naucrary". Encyclopædia Britannica. Vol. 19 (11th ed.). p. 276.
- ↑ Каринский Д. Д. Навкрария // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- ↑ Herodotus. Histories Book 6, Chapters 89-92 with an English translation by A. D. Godley. Cambridge. Harvard University Press. 1920.
- ↑ Peter John Rhodes: Naukraria, naukraros. In: Der Neue Pauly (DNP). Band 8, Metzler, Stuttgart 2000, ISBN 3-476-01478-9, Sp. 745–746.