Намибия
| Намибия Республикасы ағылш. Republic of Namibia африкаансша Republiek van Namibië нем. Republik Namibia | |||||
| |||||
| Ұран: «Unity, Liberty, Justice» | |||||
| Әнұран: «Namibia, Land of the Brave» | |||||
| |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тәуелсіздік күні | 21 наурыз 1990 жыл (ОАР-дан) | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілдері | ағылшын тілі[1] | ||||
| Елорда | Виндхук | ||||
| Ірі қаласы | Виндхук | ||||
| Үкімет түрі | Президенттік республика | ||||
| Президенті Премьер-министрі |
Хаге Гейнгоб Саара Куугонгельва | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы |
Әлем бойынша 34-ші орын 825 615 км² | ||||
| Жұрты • Сарап (2017) • Тығыздығы |
2 606 971[2] адам 3,2 адам/км² (235-ші) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда |
27,505 млрд.[3] $ 11,516[3] $ | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2018) • Жан басына шаққанда |
14,148 млрд.[3] $ 5,923[3] $ | ||||
| АДИ (2017) | ▲ 0,647[4] (орташа) (129-шы) | ||||
| Валютасы | Намибия доллары | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | .na | ||||
| ISO коды | NA | ||||
| ХОК коды | NAM | ||||
| Телефон коды | +264 | ||||
| Уақыт белдеулері | UTC+2 және Africa/Windhoek | ||||
Намибия Республикасы (ағылш. Republic of Namibia; 1968 жылға дейін — Оңтүстік-Батыс Африка) – Африканың оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан мемлекет. Жер аум. 825,4 мың км2. Халқы 2,5 млн. Тұрғындарының 86%-ы жергілікті тайпалар (овамбо, каванго, гереро, дамара, т.б. этн. топтар), 6%-ы еуропалықтар, қалғандары түрлі ұлт өкілдері. Астанасы – Виндхук. Ресми тілі – ағылшын тілі. Мемлекет басшысы – президент. Жоғарғы заң шығарушы органы – екі палаталы парламент (Ұлттық ассамблея, Ұлттық кеңес). Халқының көпшілігі – христиандар, қалғандары жергілікті наным-сенімдерді ұстанады. Ұлттық мерекесі 21 наурыз – Тәуелсіздік күні. Ақша бірлігі – намибия доллары.
Аумағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Намибия Республикасы аумағының басым бөлігі үстіртті, таулы-қыратты. Ең биік жері – Брандберг [5]тауы (2600 м). Атлант мұхитының жағалауы тегіс келеді. Уолфиш-Бей және Людериц табиғи су қоймалары бар. Жерінің 20%-ын Намиб шөлі алып жатыр. Климаты тропиктік, өте қуаң. Ең жылы айы – қаңтардағы орташа темп-ра 18 – 27С, ең салқын айы – шілдеде 12 – 16С. Жылдық жауын-шашын мөлш. 500 – 700 мм, теңіз жағалауында 10 – 50 мм. Намиб шөлінің өсімдік жамылғысы өте жұтаң, таулы үстірттің беткейлерінде негізінен ксерофиттік бұталар, жоғары жағында шөлдік және шөлейттік саванна өседі.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Намибия Республикасы жерін мекендеген тайпалардың ерте және орта ғасырлар тарихы жөніндегі мәліметтер сақталмаған. Жергілікті готентоттар (кой-коиндар), таулық дамарлар, бушмендер мен банту тілі тобына жататын халықтар 19 ғ-дың басында алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырау сатысында тұрды. Намибия Республикасы жеріне Еуропадан алғаш португалдықтар келді. 1878 ж. Ұлыбритания Уолфиш-Бей аймағын өз иелігі деп жариялады. Қалған бөлігін 1884 ж. Германия отарлап алды. 1920 ж. Ұлттар лигасы елді басқару мандатын Оңтүстік Африка Республикасына (ОАР) берді. 1949 ж. мандатты аумақтар БҰҰ-ның қарауына өтуі керек болғанда ОАР оны беруден бас тартып, құрамына қосып алды. 1990 ж. Намибия Республикасы тәуелсіздігін жариялады. 1994 ж. ОАР құрамындағы өзінің Уолфиш-Бей аумағын қайтарып алды.
Экономикасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Намибия Республикасы экономикасының негізі тау-кен өндірісінен тұрады. Мал шаруашылығының басты саласы – қаракөл қойын өсіру. Экспортқа алмас, уран, түсті металдар, қаракөл елтірісі шығарылып, сырттан азық-түлік, отын және тұтыну бұйымдары әкелінеді. Ұлттық жалпы өнімінің жан басына шаққандағы мөлш. 3600 АҚШ долл-на тең. Негізгі сауда серіктестері: ОАР, АҚШ, Германия, Ұлыбритания.
Қызықты дерек[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Намибия елтаңбасында Таңғажайып вельвичия белгіленген.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ (неміс тілі, африкаанс, гереро және ошивамбо тілдері ұлттық тілдер қатарына жатады)
- ↑ CountryMeters – Namibia population. CountryMeters. Тексерілді, 7 ақпан 2018.
- ↑ a b c d Report for Selected Countries and Subjects. International Monetary Fund.
- ↑ 2018 Human Development Report. United Nations Development Programme (2018). Тексерілді, 14 қыркүйек 2018.
- ↑ Страны мира. Полный универсальный информационный справочник, М., 2004
