Жақия қажы мешіті
| Жақия қажы мешіті | |
| Ел | |
|---|---|
| Қала | |
| Ағымы | |
| МДБ | |
| Мешіт түрі |
жұма мешіті |
| Құрылысы |
1903 — 1904 |
| Мұнаралар саны |
1 |
| Картада орналасуы | |
|
| |
Координаттар: 53°17′00″ с. е. 69°22′43″ ш. б. / 53.28333° с. е. 69.37861° ш. б. (G) (O) (Я)
Жақия қажы мешіті (тат. Жакия хаҗи мәчете) — Көкшетау қаласындағы орналасқан мешіт.
Мешіттің ашылуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жақия қажы мешiтiнің құрылысы Көкшетауда шамамен 1903 жылы басталып, 1904 жылы аяқталған. Мешітті Шаяхмет, Баязит деген қала байлары жұртшылық қолдауымен салдырған. Мешіт 1886 жылдың өзінде өз үйінде мектеп ашқан молда Науанбай Таласов атымен аталған. Қазіргі уақытта Жақия қажы есімімен аталады.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мешіт 1920 жылға дейін қызмет атқарып келді. 1920 жылы мұнарасы құлатылды. Кеңес үкіметі тұсында қойма, мұражай, көрме залы сияқты қызметтерге пайдаланылды. Ұлы Отан соғысы жылдарында (1941-1945 ж.ж.) онда әскери бөлім орналастырылды. Ал 1947 жылдан 1974 жылға дейін Көкшетау облыстық тарихи өлкетану мұражайы, 1975 жылдан республикалық көркем сурет дирекциясының Көкшетаудағы көрме залы қызметін атқарды. 1985 жылы қайта қалпына келтіру жобасы жасалған («Қазқайтажаңарту» институты).
1989 жылы ғимаратқа бастапқы атқарымдық мақсатының қайтарылуымен мұнарасы қалпына келтірілген, мешіт телімі тазаланған., солтүстік-шығыс қасбетінен қызметтік жайлар үшін бірқабатты жапсаржай жасалған.
1989 жылы мұсылман қауымының өтініші бойынша мешіт намазхандарға қайтарылды.
1991 жыл күрделі жөндеуден өтті.
Сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бір көлеммен біріккен ғибадатханалы және мұнаралы татар мешіттері типінсипаттайды. Қабырғалары қалдықты бөренелерден құралған, жұқа тақтаймен қапталған. Вальма шатыр астындағы батыс қасбетте михраб төртбұрыштарымен және шығыста вальма шатыр астында ауызүйдің төмендетілген көлемімен бойлық діңгек бойымен созылған жоспардағы тіктөртбұрышты көлем. Шатыр үстінде шығыс шетте- шатыр күмбезі астында төртбұрыш үстінде сегізбұрыш екіқабатты мұнара, батыс шетте- алтықырлы жайпақ күбезше.
Қасбеттер классика пішіндері және ағаш сәулетшілігі элементтері аралас эклектика кезеңіне тән. Жақ тәрізді терезелердің жақтауларының жоғарғы және төменгі жақтары жапсырма арамен кесілген ою-өрнекпен безендірілген. Баспалдақты карниздер жгут және толқынды тартқышпен безендірілген. Ішінде кіріс бөліктен қалқамен бөлінген залдың батыс қабырғасының ортасында михраб нишасы бар бойлық-діңгектік композиция.
Сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- http://e-islam.kz/qazaqstan-musylmandary-dini-basqarmasy/item/779-eislam(қолжетпейтін сілтеме)