Негидал тілі
| Негидал тілі | |
| Өз атауы: |
Negidal language |
|---|---|
| Елдер: | |
| Ресми күйі: |
жойылу қаупі бар |
| Сөйлеушілер саны: |
150 |
| Классификация | |
| |
| Жазуы: | |
| Тіл коды | |
| ISO 639-1: |
neg |
| ISO 639-2: |
— |
| ISO 639-3: |
neg |
| Тағы қараңыз: Жоба:Лингвистика | |
Негидал тілі (Negidal language) — тұңғыс-маньчжур тілдері отбасына кіреді, тілдердің жалғамалы (агглютинативті) түріне жатады (фузиямен бірге жұрнақты аффикстенуі бар), номинативті құрылысы бар тіл ретінде сипатталады.[1]
Референтті халық
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Референтті халық: негидалдар; өз атауы – элькан бэйэнин, набэйэненин («жергілікті, осындағы»).
Географиялық таралуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Негидал тілі Хабаровск өлкесінде Амгун өзенінің орта және төменгі ағысында кең таралған. Хабаровск өлкесінің Полина Осипенко ауданындағы Полина Осипенко ауылы мен Владимировка ауылында тұрады.[2] Саны: 567 (2004 ж.). Соңғы санақ бойынша бұл тілде 150-ге жуық адам сөйлейді.[3]
Диалектісі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Негилдал тілінде бір-бірінен негізінен фонетикалық жағынан ерекшеленетін Жоғарғы және Төменгі диалектілерге бөлінеді. Жоғарғыға эвенки тілі, төменгіге улчи және нанай тілдері әсер етті. Диалектілері арасында елеусіз айырмашылықтар бар.[4]
Жазуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Негильдал тілі – жазуы жоқ тіл, негидал тілінің жазуын М.М. Хасанова (1992) құрған болатын, бірақ әлі күнге дейін негидал тіліндегі баспа басылымдары жоқ. Әліпбиі 2009 жылы жасалған.[5]
Негидал әліпбиі:
| А а | Б б | В в | Г г | Ғ ғ | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж | З з |
| Ӡ ӡ | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | Ӈ ӈ | О о | Ө ө |
| П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш |
| Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Э.Д. Сүлейменова, Д.Х. Ақанова, Н.Ж. Шаймерденова «Қазақстан тілдері: әлеуметтік лингвистика анықтамалығы» — «Издательство Золотая Книга» ЖШС, 2020. — Б. 160. — 480 б. — ISBN 978–601–7988-21-0.
- ↑ Негидал тілі. Тексерілді, 18 маусым 2025.
- ↑ Негидал тілі. Тексерілді, 18 маусым 2025.
- ↑ Негидал тілі. Тексерілді, 18 маусым 2025.
- ↑ Үлкен Ресей энциклопедиясы 2004–2017. Тексерілді, 18 маусым 2025.