Негізгі климаттық белдеулер

Негізгі климаттық белдеулер- 4 ауа массалары типтерінің орналасуына сәйкес келеді . Экватор аймағында экваторлық климаттық белдеу орналасқан . Бұл белдуде жыл бойы экваторлық ауа массалары , төмен атмосфералық қысым басым болады . Күн көкжиектен жоғары тұратындықтан , мұнда бүкіл жыл бойы ауаның температурасы жоғары болады . Өрлеген ауа ағындары басым болатындықтан , сондай – ақ пассаттармен бірге ылғалды мұхит ауа массаларының келуі нәтижесінде экваторлық белдеуде жауын – шашын мол түседі . Тропикалық белдеулерде тропиктік ауа массалары , жоғарғы атмосфералық қысым , төмендеген ауа қозғалысы басым болып келеді . Жазда ауа массаларының температурасы өте жоғары , ал қыста - салқынырақ болады . Тропикалық ауа массалары әдетте өте құрғақ болады . 10 – 12 км биіктікте ауа экватор аумағынан тропиктерге келгенде ылғалы едәуір азаяды . Ауа төмендей келе , қызады да , бұрынғыдан да құрғақ бола түседі . Жаңбыр – құрлықтағы жазықтарда ғана емес , тіпті мұхит үстінде де сирек кездесетін құбылыс . Қоңыржай белдеулерде қоңыр салқын ауа массалары мен батыс желдері басым болып келеді . Мұнда тропиктік белдеулерге қарағанда едәуір салқын . Жыл мезгілдері айқын байқалады . Жауын – шашынның жылдық мөлшері тұтас алғанда едәуір , бірақ олар әркелкі бөлінген . Материктердің батыс бөліктеріне жауын шашынның көп түсетіндігін картаға жасаған талдаудан көруге болады .Оларды мұхиттан бұл жерлерге теңіздік ауа массалары әкеледі . Шығысқа қарай бағытталған ауа ылғалынан айрылатындықтан , материктердің ішкі бөліктеріне жауын – шашын аз түседі . Мұхиттардың әсеріне байланысты материктердің шығысына жауын – шашын көп түседі .

Дереккөздер

Материктер мен мұхиттар географиясы : Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық /В.А.Коринская , В.А. Щенев , И.В.Душина ; Алматы «Рауан» 1992 жыл.