Николай Яковлевич Коншин

Николай Яковлевич Коншин
Дүниеге келгені:	20.09.1864 (Ресей, Тверь губерниясы)
Қайтыс болғаны:	01.08.1937 (Шығыс Қазақстан облысы, Семей қаласы)
Мансабы:	этнограф, өлкетанушы, тарихшы

Николай Яковлевич Коншин – орыс этнографы, өлкетанушы, тарихшы. Ол студенттер арасында революциялық қозғалысқа қатысқаны үшін тұтқынға алынып, Зайсанға жер аударылды. Кейін Семейге қоныс аударып, қазақ халқының тұрмыс-салты, әдет-ғұрпы мен ауыз әдебиеті үлгілерін зерттеумен айналысты. Коншин Орыс географиялық қоғамы Семей бөлімшесінің құрылуына (1902 жылы 31 наурызда ашылды) негіз болған Семей облысы статистикалық комитеттінің жанынан ұйымдастырылған өлкетанушылар үйірмесіне жетекшілік етті. Коншин статистикалық комитеттің хатшысы қызметінде жүріп, қазақ даласының әлеуметтік-экономикалық өмірі, табиғи байлығына, тарихы мен географиясына, археологиясына қатысты бай материалдар жинады.

Еңбектері

1897 жылы Коншиннің жетекшілік етуімен Семей облысында халық санағы жүргізілді. Бұл жөнінде ол өзінің «Ресей империясы тұрғындары арасында жүргізілген алғашқы жалпы халық санағы» деген еңбегінде толығырақ жазған. Коншин архив материалдары мен статистикалық мәліметтерге сүйеніп, Семей облысының тарихына, ондағы тұрғындардың әлеуметтік-экономикалық жағдайына, қазақтардың отырықшылыққа көшуіне, бұл өңірдегі көші-қон ісіне қатысты очерктер жариялады. Коншиннің қазақтардың тұрмыс-тіршілігіне байланысты материалдар жинау мақсатында жасаған бірнеше экспедициясының нәтижесінде «Семей облысы қазақтарының экономикалық өмірі туралы очеркі» (1901) жарық көрді. Бұл еңбегінде қазақтар мен орыстардың Ертіс аңғары мен Семей өңіріне келіп қоныстануы, т.б. туралы баяндалады. Коншин 1890 жылы Абай Құнанбаевпен танысып, тығыз қарым-қатынаста болған. Коншиннің «Қазақ жұты туралы жазбалары», «Шұғышаққа сапар», «Земство және қазақтар», «Қазақ жер құрылысының жаңа жобасы», «Дала өлкесіндегі қоныс аударушылар үшін қауіп-қатерлер», т.б. еңбектері жарық көрген. Коншин «Семей облысының естелік кітаптарының» редакторы (1897–1902) болды. Орыс географиялық қоғамы Батыс Сібір бөлімінің Семей бөлімшесін ұйымдастыруда көп еңбек сіңірді, сол бөлімшеге жетекшілік етті. Семей облысынан Мемлекеттік думаға депутат болып сайланған.