Нүкіс мемлекеттік педагогикалық институты
Координаттар: 42°28′19″ с. е. 59°35′17″ ш. б. / 42.47194° с. е. 59.58806° ш. б. (G) (O) (Я)
| Әжинияз атындағы Нүкіс мемлекеттік педагогикалық институты | |
 |
|
| Ұраны: | |
|---|---|
| қарақ. Bul dunyanın korki adam balası (Бұл дүниенің көркі адам баласы) |
|
| Университет атауы | |
| Шынайы аты | қарақ. Ajiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı |
| Халықаралық атауы | Nukus State Pedagogical Institute named after Ajiniyaz |
| Жалпы сипаттамасы | |
| Құрылған жылы | 1934 |
| Түрі | Мемлекеттік |
| Орналасуы | |
| Орналасқан жері |  Өзбекстан, Нүкіс
|
| Мекенжайы | П.Сейітов к-сі |
| Әкімшілік | |
| Ректоры | Байрам Пердебайұлы Өтемұратов |
| Негізгі көрсеткіштер | |
| Оқытушылар | 482 |
| Студенттер | 8154 |
| Сайты | https://ndpi.uz/qq/ |
өңдеу  |
|
Әжинияз атындағы Нүкіс мемлекеттік педагогикалық институты (қарақ. Ajiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı, өзб. Ajiniyoz Koʻsiboy oʻgʻli nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti) — ашылғаннан бері дамудың бірнеше сатысынан өтті. 1934 жылы Төрткөлде дайындық бөлімі ашылды. 1935 жылдың 1 қыркүйегінен бастап осы бөлімнің 42 түлегі Қарақалпақ мемлекеттік мұғалімдер институтында 12 оқытушымен сабақ бастады. 1944 жылы Нүкіс қаласына көшкеннен кейін институт Қарақалпақ мемлекеттік педагогикалық институты болып қайта құрылды. Алғашқы ректоры И. Рафиков болды.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Педагогикалық институт мәртебесінде университет 1970-жылдардың ортасына дейін жұмыс істеп, 1976 жылы оған Нүкіс мемлекеттік университеті, 1990-жылдардың басында Бердақ атындағы Қарақалпақ мемлекеттік университеті мәртебесі берілді. 1991 жылы Өзбекстанның тәуелсіздік алуымен Қарақалпақ мемлекеттік университеті негізінде енді Нүкіс мемлекеттік педагогикалық институты (НМПИ) болып қайта құрылып, 1992 жылдан бастап XIX ғасырдың ортасындағы Арал өңірінің көрнекті ойшылы және қарақалпақ поэзиясының ең жарқын классиктерінің бірі Әжинияздың атымен аталған[1].
Жалпы ақпараты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Институттың жалпы ауданы 65 075 м², атап айтқанда оқу алаңы 25 700 м². 2019 жылғы жағдай бойынша институтта 9 факультет (физика-еңбек, математика-информатика, мектепке дейінгі және бастауыш білім, педагогикалық, тарихи-географиялық, филология, шет тілдері, химия-биология, дене шынықтыру) және 27 кафедра бар. Бакалавриаттың 23 бағыты және магистратураның 14 мамандығы бойынша мамандар дайындалуда. Университеттің профессорлық-оқытушылық құрамы: 18 ғылым докторлары, профессорлар, 127 ғылым кандидаттары, доценттер. 450-ден астам оқытушы бакалавриат пен магистранттарға ғылым негіздерін оқытады. Институт 5 оқу корпусында орналасқан. 2018 жылдан бастап Нүкіс мемлекеттік педагогикалық институтының ректоры болып физика-математика ғылымларының кандидаты, доцент Байрам Пердебайұлы Өтемұратов қызмет етеді. Шетелдік студенттер саны 50-ден астам. Оқу қарақалпақ, өзбек, қазақ, түрікмен, орыс, ағылшын тілдерінде жүргізіледі.
Әйгілі түлектері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Институт түлектерінің арасында Ұлы Отан соғысының батыры Б.Нұрпейісов, Өзбекстан Батырлары Алланияз Өтениязов, Ыбырай Жүсіпов, Вера Пак, Төлепберген Қайыпбергенов, Қайратдин Қожаниязов сынды танымал тұлғалар аз емес. Академиктер Марат Нұрмұхамедов, Сабыр Камалов, Жұманазар Базарбаев, Әмин Бахиев, Хусниддин Хамидов, Абатбай Дәулетов. Ауыр атлетикадан Азия чемпионы Рустам Жанғабаев.
НМПИ академиялық лицейі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Лицей 1999 жылы құрылған және 400 оқушыға арналған. Лицейдің оқу-тәрбие үдерісі мемлекеттік білім беру стандартына және оны жүзеге асыруға екі бағыт бойынша негізделеді: дәлдік ғылымдар (техникалық бағыт – физика, математика, информатика; экономикалық бағыт – математика, ағылшын тілі, ана тілі, әдебиет) және қоғамдық-гуманитарлық. (тарих, ағылшын тілі, ана тілі, әдебиет).
Ректорлары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мұғалімдер институтының алғашқы басшылары: Рафиков И., Базаров Д., Досумов Я.М., Бекімбетов Т., Урумбаев Д.А. Одан кейінгі жылдары институтты Убайдуллаев Қ.У., Тетюшев А.П., Камалов С.К.., Рзаев К.. басқарды. , Изимбетов Т.И. 1976 жылы педагогика институты базасында Нүкіс мемлекеттік университеті құрылды. Өзбекстанның тәуелсіздік алуымен қазіргі Нүкіс мемлекеттік педагогикалық институты (НМПИ) қайта құрылды.
| Уақыты | Ректоры |
|---|---|
| 1991—2001 | Жұманазар Базарбаев |
| 2001—2005 | Азат Матчанов |
| 2005—2009 | Бақыт Жоллибеков |
| 2009—2011 | Мұрат Бердімұратов |
| 2011—2015 | Барлықбай Пренов |
| 2015—2017 | Қуанышбай Оразымбетов |
| 2018—қ.у. | Байрам Өтемұратов |
Суреттері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
-
Институт студенттері -
Институт студенттері -
Төрткөлдегі мұғалімдер институты 1934 жыл -
НМПИ студенттері 1941-1945 ж -
Төрткөлдегі мұғалімдер институтының алғашқы түлектері 1936-38 жыл -
Төрткөлдегі мұғалімдер институтының алғашқы оқытушылары 1936-38 жыл -
2015 жылға дейінгі Нүкіс қаласындағы институт ғимараты -
2017 жылға дейінгі Нүкіс қаласындағы институт ғимараты -
Кітапхана
.jpg)
.jpg)
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Жоғары оқу орындары. sovminrk.gov.uz.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 17 ақпан 2019.