Орлиногор қорықшасы
| Орлиногор қорықшасы | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Ауданы | 3450 га |
| Орналасуы | |
| 53°51′00″ с. е. 68°23′11″ ш. б. / 53.8500394° с. е. 68.38646117° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°51′00″ с. е. 68°23′11″ ш. б. / 53.8500394° с. е. 68.38646117° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Солтүстік Қазақстан облысы |
| Аудан | Айыртау ауданы |
Орлиногор – Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің 1986 жылғы 17 ақпандағы № 69, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 27 маусымдағы № 877 қаулысымен ұйымдастырылған республикалық маңызы бар мемлекеттік табиғи ботаникалық қорықша. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2005 жылғы 19 шілдедегі № 746 қаулысымен қолданылу мерзімі - тұрақты. Ауданы 3450 гектарды құрайды. Қорықшаның негізгі мақсаты – өсімдік жамылғысының құнды түрлерін қорғау, сирек кездесетін жануарлар түрлерінің мекендеу ортасын сақтау.
Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қорықша Солтүстік Қазақстан облысы, Айыртау ауданы аумағында, «Орлиногор орман шаруашылығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің аумағында, Солтүстік Қазақ жазығының Батыс Сібір ойпатымен шекарасында, Көкшетау қыратының солтүстік-батысында орналасқан. Қорықшаның солтүстік бөлігінде биіктігі 372 м болатын Бүркітті гранитті шоқы бар.
Жер бедері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қорықша "Орлиная гора" саяжайы жерімен ұштасып жатқандықтан, онда орманды және ормансыз аумақтар бар. Табиғи және жасанды текті қылқан жапырақты және жапырақты түрлердің плантациялары бар. Саяжай аумағында мемлекеттік орман саяжайы атауын берген 341 га жерді алып жатқан "Бүркітті тауы" бөлімшесі бар. Бұл жер ең биік массивтен (теңіз деңгейінен 372 м биіктікте) тұрады, онда граниттегі қарағайлы ормандардың қалдықтарының сақталуы ғылыми қызығушылық тудыруда. Ботаникалық қорық мақсатына толық сәйкес келеді. "Бүркітті" шоқысының етегінде орналасқан, айнала орманды бұлақ табиғат ескерткіштері санатына кіреді.
Флорасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Орман мекемесінің аумағына шөптесін өсімдіктер алып жатқан ашық ағашсыз алқаптар және қайың және көктерек тоғайлары, сирек талдар өсетін орман алқаптары тән. Рельефтің аласа жерлерін, көлдердің шеттерін батпақты шалғындар мен қамыс алқаптары бар батпақтар алып жатыр. 200 га аумақты жеңіл ормандар қамтиды. Ормандардың негізгі бөлігін қарағай аралас қайың тоғайлары құрайды. Мұнда гранит үстіндегі қарағайлы ормандардың қалдықтары сақталған. Өсімдіктің құрамының аздығы қатаң климаттық жағдайларға байланысты. Орман мекемесінің аумағында гидрологиялық желі өте нашар дамыған. Дөңгелек табақша тәрізді шағын көлдер мен жасанды су қоймалары бар. Олар атмосфералық жауын-шашынмен қоректенеді, олардағы су тұщы. Орман мекемесінің батыс бөлігінде құрғап қалатын Қамысақты өзені ағып жатыр. Қорықшада қорғалатын өсімдіктердің түрлері: кәдімгі қарағай, қайың, көктерек, итмұрын, бұталы шие, бетеге, кәдімгі сәбізшөп, құлпынай, тобылғы, қызылбояу, сиырсілекей, жусан, қазтабан, қау, жебір, қазтамақ.
Фаунасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Орманда елік, түлкі, тиін, қараторғай, боз кекілік және басқа құстар мен аңдар мекендейді. Қазақстанның Қызыл кітабына енген жануарлар түрлері: сұр тырна, ақбас тырна, бақалтақ қыран, дала қыраны, қарқұс, бүркіт, жыланшы бүркіт, ителгі, үкі, орман сусары. Қорғалатын түрлер: бөдене, аққұр, сұр құр, құр, бұлан, елік, жабайы шошқа, түлкі, қарсақ, сасық күзен, борсық, жанаттәрізді ит, кермарал, қасқыр, аққалақ, сары күзен, американдық күзен, ақкіс, ақ қоян, ор қоян, дала суыры.[1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Сайт "Особо охраняемые природные территории Республики Казахстан" https://oopt.kz/