Орталық стадион (Алматы)
| Орталық стадион | |
.jpg) | |
| Орналасуы |
Алматы, Қазақстан |
|---|---|
| Салынған |
1958 |
| Ашылған |
1958 |
| Жаңартылған |
1997, 2004, 2011 |
| Сәулетші |
А. Леппик, |
| Иесі |
Алматы муниципалитеті |
| Сыйымдылығы |
23 804 |
| Команда | |
| Алаңның өлшемі |
105×68 метр |
| Сайты | |
|
| |
Алматы орталық стадионы – Алматы қаласының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енген сәулет өнері ескерткіші, республикадағы ең ірі кешендердің бірі.
Орналасқан жері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Алматы қаласы, Абай даңғылы, 48.
Құрылыс мерзімі және авторлары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Құрылыс мерзімі – 1955-1958 жылдар. Жоба авторлары: сәулетшілер – А.К. Қапанов, А.Я. Коссов; инженер Г.В. Константинов.
Кешен құрамы және сипаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Стадион 24 га алаңды алып жатқан ірі кешенді ғимарат. Кешеннің құрамына кіретін нысандар – үлкен спорттық арена, футбол жаттығу алаңы, жеңіл атлетикалық манеж, Спорт сарайы, ашық және жабық жүзу бассейндері, күрес және ауыр атлетикаға арналған жабық залдар.
Үлкен спорттық арена секторлары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Үлкен спорттық арена футбол алаңы (104 м х 69 м), 8 жүгіру жолы (100 және 400 м-ге), секіруге және снаряд лақтыруға арналған жеңіл атлетикалық секторлардан тұрады. Трибуналар 30 мың адамға есептелген. Трибуна астындағы кеңістікте шешінетін жер, жаттықтырушылар, төрешілер және дәрігерлерге арналған бөлмелер, 200 орындық қонақ үй, стадион әкімшілігіне арналған бөлмелер және техникалық бөлмелер орналасқан.
Трибунаның салмақ түсетін конструкциясы құрастырмалы темір-бетон арқалықтарымен қатты арматуралы біртұтас қаңқадан тұрады, "Г" үлгісіндегі құрастырмалы темір-бетон плиталарымен жабылған, жылу изоляциясы және гидроизоляция жасалғаннан кейін көрермендер орындары орнатылған.
Ғимаратты салу кезінде оңтүстіктен солтүстікке қарай еңіс жер бедері ескерілген. Сондықтан оңтүстік трибуналар бір қабат жоғары, ал қалған трибуналар екі қабаттан тұрады.
Қасбеттің жалпы композициясы қарапайым да жинақы. Жазық пилондар құрылыстың барлық периметрінде бедерлі жақтаумен жүргізілген және басты (солтүстік), оңтүстік және бүйір беті дарбазаларына дейін жеткен. Дарбазалардың үстіндегі фриздерде спорттық мәндегі бедер оймышы бар бейнелер салынған.
Сопақша дөңгеленіп келген конфигурациясы ғимараттың өзіндік композициялық ерекшелігін керсетеді.
Жүзу бассейіндері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Орталық стадион кешенінің құрамына кіретін жүзу бассейндері кешеннің солтүстік-батыс жағында орналасқан.
Жүзу бассейні кешеніне: жабық жүзу бассейні 25 м х 14 м (6 жол) және суға секіруге арналған 10 м-лік тұғыры бар; ашық жүзу бассейні (50 м х 21 м, 8 жол), жүзуді үйретуге арналған балалар бассейні (3,5 м х 20 м), суға секіруге арналған 10 м-лік тұғыры (20 м х 20 м), жаздық секіру ваннасы бар.
Жабық жүзу бассейні ашық жүзу бассейнімен арнайы екі жүзу жолы арқылы байланысқан.
Барлық техникалық бөлмелер, шешінетін жер, бассейндердің әкімшілік жайы жабық жүзу бассейнінің ғимаратында орналасқан. Ол жердегі "трюмде" фильтрлер және хлоратор орналасқан.
Ваннаның іргелеріне су асты жүзуін бақылауға арналған жарығы бар иллюминатор орнатылған.
Жабық жүзу бассейні ғимаратының салмақ түсетін конструкциясы – параболалық конфигурациясы бар темір аркалар. Оларға жабын плитасы, жылу изоляциясы, гидроизоляция және мырышталған темірден жасалған қабыршақты жабын орнатылған.
Бассейіндердің құрылыс мерзімі – 1963-1964 жылдар. Жоба авторлары: сәулетші А.К. Қапанов; инженерлер – Г.В. Константинов, А.Ф. Дружин.[1]
Стадионда футбол, жеңіл атлетика, шапшаң жүгіру, коньки тебу, көгалдағы және доппен ойнайтын хоккей, волейбол, бокс және т.б. спорт түрлерінің барлық тарихи бүкілодақтық және халықаралық жарыстары өткізіліп келеді.
Бұл орталық стадион ғана емес, сонымен қатар сол кездегі ең ірі сәулет құрылысы болып табылды. Мұнда тек аудан, қала көлеміндегі жарыстарымен қоса халықаралық, Орта Азия қарамағындағы ірі сайыстар мен жарыстар өткен, футболдан әлем чемпионаттары да осы алаңда өтеді.
Ашылу уақытынан бері «Қайрат» клубының негізгі стадионы болып келген. 2011 жылы қазан айында Алматының Орталық стадионына жүгіру жолы күрделі жөндеуден өтіп, жаңа қабат төселді. Су жаңа жүгіру жолы Орталық Азия мен ТМД елдеріндегі тұңғыш жеңіл атлетикалық манеж. Мұндай жеңіл атлетикалық жол әлемде тек Берлин мен Барселона қаласындағы футбол стадионында ғана бар. Алдағы уақытта Алматы осы жүгіру жолында жеңіл атлетикадан Азия кубогы мен ірі халықаралық турнирларды қабылдайтын болады.
Орналасқан жері: Бостандық ауданындағы — Абай даңғылы, 48.[2]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қ 18 Қазақстан архитектурасы – Архитектура Казахстана. – Алматы, «Өнер», 2013. т. 9. – 192 б. – қазақша, орысша. ISBN 978-601-209-212-7
- ↑ https://web.archive.org/web/20170106182226/http://almatykala.info/thesaurus/centralny-stadion.html
Сілтеме
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Стадион туралы Мұрағатталған 27 желтоқсанның 2021 жылы.