Орта қышқылды жыныстар
Орта қышқылды жыныстар – құрамында SіO2-нің мөлшері 52 – 65% болатын магмалық тау жыныстары. Олар интрузия, эффрузия және желі түрлерінде қалыптасып, сілті мөлшері бойынша үш қатарға бөлінеді: қалыпты, сілтілеу, сілтілі. Қалыпты қатар диорит-андезиттер деп аталады. Бұл жыныстар сілтілі және қышқылды магманың араласуынан қалыптасады; Орта қышқылды жыныстардың ішінде көп тарағаны. Басты минералдары орта плагиоклаз және горнбленд. Интрузия түрлеріне диорит, кварцты диорит, диорит-порфирит, ал эффузияларына андезиттер жатады. Сілтілеу қатарын сиенит-трахиттер деп атайды. Басты минералдары калишпат, плагиоклаз, түсті минералдар (биотит, горнбленд, т.б.). Басқа топтармен аралық түрлері де кездеседі. Интрузия түрлеріне әр түрлі сиениттер, моноцит, ал эффрузиялығына трахиттер жатады. Сиениттермен темір, мыс, вольфрам, сирек металдардың кендері байланыса кездеседі. Трахит қышқылға төзімді материал. Сілтілі қатарды нефелинді сиенит-фонолит тобы деп атайды. Өте сирек кездесетін магматиттер. Басты минералдары нефелин, лейцит, сілтілі дала шпаттары, сілтілі түсті металдар. Интрузиялыққа нефелинді сиениттер, ал эффузиялығына фонолит пен лейцитофир жатады. Нефелинді тау жыныстармен апатит, титан, графит, сирек металдардың кендері байланыса кездеседі. Оларды алюминий, шыны, керамика өндірісінде пайдаланады. Орта қышқылды жыныстар Қазақстанда Мұғалжар, Сарыарқа, Торғай өңірлерінде кездеседі. [1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |