Осьтер жүйесі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Осьтер жүйесі – өлшеулерді алдын ала берілген дәлдікпен белгіленген әдістеме бойынша орындауға арналып құрастырылған маркшейдерлік-геодезиялық аспаптардың вертикаль немесе горизонталь механикалық осьтерінің жүйелері төрт түрге бөлінеді:

1) аспаптың конустық немесе цилиндрлік осі лимбі бекітілген тұғырық төлкесімен айналмалы қосылған;
2) әдетте, алидаданың конустық осі лимб төлкесімен айналмалы жалғасқан, ал бұрыш өлшеуіш аспаптардың қайталаулар түрлерінде лимб төлкесі туғырықтың төлкесімен қосылған;
3) әдетте, алидаданың цилиндрлік осі тұғырықтың төлкесімен айналмалы қосылған, ал соңғының сыртқы айналу бетімен лимб төлкесі жалғасқан; ол көбінесе лимбі бұрылатын аспаптарда қолданылады;
4) тұғырық төлкесінде айналатын алидада осімен лимб төлкесі айналмалы қосылған; бұрылатын лимбі бар қайталаулар типтес бұрыш өлшеуіш аспаптарда қолданылады.

Қазіргі бұрыш өлшеуіш аспаптардың горизонталь осьтері, әдетте, жабық болып жасалады, ал осьтер үшін төлкелер алидада бағанасында бекітіледі. Кейбір аспап түрлерінде төлкелердің біреуінде эксцентриктік құрылғы бар, оны бұрып, горизонталь осьтің көлбеулігін жөндеуге болады.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6