Павлодар облысы Неолит дәуірінде

Неолит дәуірі. Ертістің павлодар өңірінің неолит ескерткіштері туралы алғашқы мәліметтер П.Л. Дравердің Баянауыл төңірегінде Жасыбай көлінің жағалауында көтермелі материалды жинауының нәтижесінде өткен ғасырдың 20-жылдарының соңында белгілі болды. Одан бұрын 1916-жылы РГО Батыс-Сібір бөлімінің мұражайының коллекицясына А.С. Сорокин өзінің Павлодардан оңтүстікке қарай 150 км жердегі Шарбақты көлінің жағасында жиналған неолит дәуірінің тас құралдар коллекциясын жіберген еді.

Бұдан кейін 50-жылдары Железинка селосының тұрғындағы кездейсоқ неолит моласын тауып алып, содан жерлеуде қолданылған материалдар алынды. Ертіс-Қарағанды каналын салу кезінде соның және Шідерті өзенінің орта ағысының бойынан голоцен дәуірінің бір топ тұрақтары табылды. Сол ескерткіштерді зерттеу нәтижесі бойынша А.Г. Медоев Ертістің сол жағалау өңірінде әлдебір макроиндустрияны танытатын миклолиттер мәдениеті мен қарасор мәдениетінің болғаны туралы болжам айтты.

1970 жылы өңірдің ең солтүстік-шығыс қиырында тұңғыш рет неолит және энеолит Пеньки 1,2 дәуірінің тұрақтарына қазба жүргізіліп, железинкалық оқиғаларға ұқсас материалдар алынды. Л.Л. Гайдученко неолит материалдарын Павлодардан оңтүстікке қарай 60 км жердегі Тілектес ауылынан жинады.

Шідерті 3 көп қабатты тұрағының материалдары Ертістің Павлодар өңірінің неолит мәдениеті туралы жақсы түсінік береді. Олар үш мәдени горизонттардан табылып, ерте, орта және кейінгі неолит дәуірінде мәдениеттердің дамығанын танытады.

Сілтемелер

1. С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Мұрағатталған 19 маусымның 2008 жылы.