Пётр Леонидович Капица

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Петр Леонидович Капица бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту
Пётр Леонидович Капица

Пётр Леонидович Капица, 1964 год
Туған күні

26 маусым (8 шілде) 1894

Туған жері

Кронштадт, Санкт-Петербург губерниясы, Ресей империясы

Қайтыс болған күні

8 сәуір 1984 (1984-04-08)

Ғылыми аясы

физика

Жұмыс орны

СПбПИ, Кембридж, РҒА ФМИ, МФТИ, Үлгі:МГУ преп, РҒА КИ

Ғылыми дәрежесі

Үлгі:Ғылыми дәрежесі

Ғылыми атағы

Үлгі:Ғылыми атағы (1939)

Альма-матер

Петербург политехникалық институты

Ғылыми жетекші

А. Ф. Иоффе,
Э. Резерфорд

Атақты шәкірттері

Н. Е. Алексеев,
А. И. Шальников,
Д. Шёнберг

Марапаттары


Нобель сыйлығы — 1978 Физика саласындағы Нобель сыйлығы (1978)
Үлгі:Ломоносовтың үлкен медалі М.В.Ломоносов атындағы үлкен алтын медаль (1959)
Үлгі:Орақ пен балға медалі Үлгі:Орақ пен балға медалі
Ленин ордені — 9.7.1944 Ленин ордені — 1974 Ленин ордені Ленин ордені
Ленин ордені Ленин ордені Еңбек Қызыл Туы ордені Үлгі:«Ерен еңбегі үшін» медалі
Үлгі:«Мәскеу қорғанысы үшін» медалі Үлгі:«Ұлы Отан соғысындағы ерен еңбегі үшін» медалі 1941-1945 жж. Үлгі:Мәскеудің 800 жылдығына арналған медаль Үлгі:«Еңбек ардагері» медалі
Үлгі:1 дәрежелі Партизан Жұлдызы ордені
Үлгі:Сталин сыйлығы Үлгі:Сталин сыйлығы

Капица Петр Леонидович[1] (8.7.1894, Ресей, Кронштадт қаласы – 8.4.1984, Мәскеу) – орыс ғалымы, КСРО ғылым академиясының академигі (1939), профессоры (1947).

  • 1918 жылы Санкт-Петербург политехникалық институтын бітірге соң, сонда жұмыс істеді.
  • 1920 жылы Н.Н. Семеновпен бірге атомдар шоғындағы атомның магниттік моментін анықтайтын әдісті ұсынды.
  • 1921 жылы Англияға ғылыми іссапарға жіберілді. Онда Э.Резерфордтың жетекшілігімен ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. Ол Кавендиш лабораториясы директорының орынбасары (1924 – 32), кейін Кембридждегі Монда атындағы лабораторияның директоры (1930 – 34) болып қызмет атқарды.
  • 1923 жылы бірінші рет Вильсон камерасын күшті магнит өрісіне қойып, альфа бөлшектің қозғалысын бақылады.
  • 1924 жылы аса қуатты магнит өрісін алудың импульстік әдісін ұсынып, магнит индукциясы 320 килогаусске жететін өріс алуға арналған қондырғы жасады.
  • 1928 жылы күшті магнит өрісіне орналасқан кейбір металдардың электрлік кедергісі өріс кернеулігіне тура пропорционал болатындығын ашты.
Капица (сол жақта) және Семёнов, Николай Николаевич (оң жақта), Кустодиев, Борис Михайлович портреті, 1921
Ресей маркасы, 2000 жыл
  • 1934 жылы ол адиабаталық әдіспен көп мөлшердегі гелийді сұйылтатын қондырғыларды да құрастырды.
  • 1935 – 46 жылы және 1955 жылдан бастап, өзі негізін қалаған КСРО ғылым академиясының Физика проблемалары институтының директоры.
  • 1939 жылы төменгі қысымдағы тиімділігі жоғары турбодетандер циклінің көмегімен ауаны сұйылтатын жаңа әдісті ойлап тапты.
  • 1938 жылы сұйық гелийді зерттей отырып, асқын аққыштық құбылысын ашты.
  • 1947 жылы сұйықтардың жұқа қабатындағы қозғалыстағы толқындық және жылулық процестерге зерттеулер жасау арқылы теңіз толқындарының желмен өзара әсерлесуінің сандық теориясын жасады.
  • 1947 жылдан Мәскеу Физика-техникалық институтының профессоры болды.
  • 1950 – 55 жылдары қуаты 300 кВт-қа жететін аса жоғары жиілікті генераторлардың жаңа түрлерін жасады.
  • 1929 жылы Лондондағы Корольдік қоғамның және басқа да көптеген шетелдік ғылым қоғамдар мүшесі.
  • 1955 жылдан “Эксперименттік және теориялық физика журналының” бас редакторы болды.
  • 1978 жылы Нобель сыйлығының және КСРО Мемлекеттік сыйлықтарының (1941, 1943) лауреаты.

Социалистік Еңбек Ері атағын екі рет алған (1945, 1974). 5 рет Ленин орденімен, тағы көптеген орден және медальдермен марапатталған.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том