Подольск Товтра ұлттық табиғи саябағы

	Подольск Товтра ұлттық табиғи саябағы ; укр. Національний природний парк «Подільські Товтри»
	ХТҚО санаты — II (Ұлттық парк)
Жалпы мағлұмат
Ауданы	261 316
Құрылған уақыты	1996
Орналасуы
	48°45′00″ с. е. 26°23′00″ ш. б. / 48.75000° с. е. 26.38333° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°45′00″ с. е. 26°23′00″ ш. б. / 48.75000° с. е. 26.38333° ш. б. (G) (O) (Я) (T)
Ел	Украина
Аймақ	Хмельницкий облысы
Ең жақын қала	Каменец-Подольский
	Подольск Товтра ұлттық табиғи саябағы
	<imagemap>: 2 жол аяғында жарамды сілтеме табылмады Подольск Товтра ұлттық табиғи саябағы
	Подольск Товтра ұлттық табиғи саябағы Ортаққорда

Подольск Товтра ұлттық табиғи паркі (укр. Національний природний парк «Подільські Товтри») — Ұлттық саябақ, Украинаның Хмельницкий облысында орналасқан.^[1]

Тарихы

Ұлттық саябақ Украинаның Хмельницкий облысында орналасқан. Ол Каменец-Подольский, Чемеровецкий және Городокск аудандарының аумағында орналасқан. Украина Президентінің 1996 жылғы 27 қаңтардағы № 476\96 жарлығымен Товтри жотасының табиғи әртүрлілігін сақтау үшін құрылған.

Товтри - тектоникалық процестердің нәтижесінде емес, тірі организмдердің тіршілік әрекетінің нәтижесінде пайда болған әлемдегі жалғыз тау жотасы. Жотаның қалыптасуы бұдан 15-25 млн жыл бұрын ежелгі мұхиттың – Сармат теңізінің жағалық бөлігінің бойында болған, ол ежелгі Гондвана мен Лавразия құрлықтарының арасында орналасқан.

Әлемде Подольск Товтраның баламасы жоқ, ұқсас геологиялық құрылымдары бар жартасты жоталар тек Ұлыбритания мен АҚШ-та ғана бар. Белгілі бір ұқсастық Аустралия жағалауындағы Үлкен тосқауыл рифі болуы мүмкін. Дегенмен, ол су астында, үнемі қалыптасу және өзгеру жағдайында. Товтра ежелгі теңіздердің жағалау аймағында қалыптасқанымен, құрлықта орналасқан. Әктас жарықтарынан жақсы сақталған маржандар, моллюскалар, балдырлар, тасбақа және теңіз кірпі қаңқаларын көруге болады.^[2]^[3]

Сипаттама

Функционалдық аймақтарға бөлу бойынша саябақ аумағы 1603,8 га күзетілетін аумаққа, 11452,2 га реттелетін демалыс аймағына, 173,5 га стационарлық демалыс аймағына және 248086,5 га шаруашылық аймағына бөлінген.

Подольск Товтра ұлттық табиғи саябағы табиғи-қорық қорының 130-дан астам аумақтары мен объектілерін қамтиды, оның ішінде 23-і республикалық маңызы бар: 15 қорық (8 ландшафттық және 7 ботаникалық), 4 геологиялық табиғи ескерткіш, оның ішінде Китайгородское отслоние (Тарнава өзенінің алқабындағы еңіс), Атлантида үңгірі (гипстен шыққан, ұзындығы 1,8 км), Каменец-Подольский қаласындағы 1 ботаникалық бақ және 3 ландшафттық бағбандық өнер ескерткіштері.

Товтра — солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай созылып жатқан Батыс Подольяның жартасты, доғалы жотасының жергілікті атауы. Оның ұзындығы 250 км-ге жетеді (ұлттық саябақта 80 км), ені 5-6 км, ал абсолютті биіктігі теңіз деңгейінен 400-ден 436 м-ге дейін.^[4]

Флора және фаунасы

Саябақта өсімдіктердің 1700-ге жуық түрі өседі, оның 300-ге жуығы эндемикалық және субэндемиялық түрлері, сондай-ақ жалпы генофондтың бірегей жиынтығы болып табылатын реликті және сирек өсімдіктер. Парк аумағындағы фауна және Днестрдің сол жағалауының іргелес аумақтары осы аймақтың барлық типтік өкілдерін қамтиды.

Фауна сүтқоректілердің 55 түрін, құстардың 214 түрін, бауырымен жорғалаушылардың 10 түрін, қосмекенділердің 11 түрін және әлі де егжей-тегжейлі зерттеуді қажет ететін омыртқасыздардың бірқатар түрлерін қамтиды.

Саябақта ескі ормандардың, ашық тік беткейлердің және карст үңгірлерінің болуы жыртқыш құстар мен жарғанаттардың таралуына ықпал етеді. Украинаның Қызыл кітабында өсімдіктердің 60 түрі және жануарлардың 85 түрі (оның ішінде 14 сүтқоректілер, 26 құс және 45 жәндіктер) бар.^[5]