Подольск (Украина)
| Қала | |||||
| Подольск | |||||
| укр. Подільськ | |||||
 | |||||
| |||||
| Әкімшілігі | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ел | |||||
| Облыс | |||||
| Аудан | |||||
| Тарихы мен географиясы | |||||
| Координаттары |
47°45′ с. е. 29°32′ ш. б. / 47.750° с. е. 29.533° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°45′ с. е. 29°32′ ш. б. / 47.750° с. е. 29.533° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||
| Құрылған уақыты |
1865 | ||||
| Бұрынғы атаулары |
1935 ж. дейін - Бирзула, 2016 ж. дейін — Котовск | ||||
| Қала статусы |
1938 | ||||
| Жер аумағы |
25,44 км² | ||||
| Орталығының биiктігі |
256 м | ||||
| Климаты |
қоңыржай континенттік | ||||
| Уақыт белдеуі | |||||
| Тұрғындары | |||||
| Тұрғыны |
40 580 адам (2011) | ||||
| Ұлттық құрамы |
украиндар–82,25%, орыстар–10,34%, молдовандар-5,12% (2001 халық санағы) | ||||
| Сандық идентификаторлары | |||||
| Телефон коды |
+380 4862 | ||||
| Пошта индексі |
66300-66314 | ||||
Подольск шекарасы
| |||||
 Ортаққордағы санаты: Подольск | |||||
Подольск (укр. Подільськ) — Украинаның Одесса облысындағы қала. Подольск ауданының әкімшілік орталығы.[1] 2011 жылы Подольск қаласының тұрғындарының саны 40 580 адамды құрады.[2]
Географиялық орналасуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Подольск Одесса облысының солтүстік-батыс бөлігінде, облыс орталығынан 190 км қашықтықта орналасқан және Подольск қыратының оңтүстік сілемдерін алып жатыр. Қала Ягорлык және Тилигул өзендерінің су алабы бойында. 2016 жылға дейін Котовск деп аталып келген Подольскіде Одесса-Жмеринка желісінде үлкен теміржол вокзалы бар. Қала өз атауын өзі орналасқан географиялық аймақ – Подольск қыратынан алған.[3]
Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Подольск - шағын қала. Ол өз елінде халық саны бойынша 69-шы орында (Украина), облыста 5-ші орында (Одесса облысы). Әлемдегі барлық қалалар арасындағы орны: шамамен 10480 орын.
Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық: Балта (20 км), Ананьев (32 км), Рыбница (39 км, Молдавия), Резина (42 км, Молдавия), Кодыма (48 км), Шолданешты (55 км, Молдавия), Маяк (58 км, Молдавия), Дубоссары (61 км, Молдавия), Орхей (67 км, Молдавия), Криулень (67 км, Молдавия), Бершадь (67 км), Гайворон (68 км), Каменка (69 км, Молдавия), Григориополь (70 км, Молдавия), Благовещенское (81 км), Вадул-луй-Водэ (82 км, Молдавия), Криково (85 км, Молдавия), Ватра (96 км, Молдавия), Страшены (97 км, Молдавия), Кишинев (98 км, Молдавия).[4]
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Бирзула ауылы түрік құжаттарында 1779 жылы Осман империясының Дубоссары округіне қарасты 41 елді мекеннің ішінде алғаш рет аталған. 1791 жылы 29 желтоқсанда Яссы келісіміне қол қойылғаннан кейін Оңтүстік Буг пен Днестр аралығындағы жерлер Ресей империясына берілді және елді мекен Екатеринослав наместнигінің Ново-Дубоссар уезінің құрамына кірді.
1795 жылы 13 сәуірде Екатерина II Вознесенск наместнигін құру туралы жарлық шығарды. Ауыл Тирасполь округінің құрамына енді.
1796 жылы 12 желтоқсанда Павел I Екатеринослав губерниясының атауын Новороссийск губернаторлығы деп өзгертуге бұйрық берді. Екатеринослав қаласы Новороссийск деп аталды, сонымен бірге Вознесенск наместнигі мен Таврия облысы 1797 жылы 29 тамызда Новороссийск губерниясына қосылды.
Павел I жүргізген реформаның нәтижесінде елді мекен Новороссийск губерниясының Тирасполь уезінің құрамына енді.
1917 жылы 3 наурызда Уақытша үкіметтің органы – Бирзулада қоғамдық комитет құрылды.
1918 жылы 17 қаңтарда жұмысшылар мен шаруалардың Кеңес өкіметі жарияланды, содан кейін елді мекен жаңадан құрылған Одесса Кеңестік Республикасының құрамына кірді.
1918 жылы 5-7 наурызда Бирзуланы румын және австро-герман әскерлері басып алды. Сол жылдың 24 қарашасында австро-герман әскерлері Бирзуладан шығарылды.
1919 жылы 8 сәуірде Бирзуланы 2-ші украин кеңестік дивизиясының бөлімшелері алды. 1919 жылы 2 қыркүйекте оны генерал Деникин әскерлері басып алды. 1920 жылы қаңтарда жұмысшы-шаруа Қызыл Армиясының әскерлері қайтадан басып алды.
1921 жылы ақпанда Одесса губерниясы құрылып, Бирзула Балта округінің волост орталығына айналды.
1923 жылы наурызда әкімшілік реформаның нәтижесінде Бирзула Одесса губерниясының Балта ауданының уездік орталығы болды. 1924 жылы 30 шілдеде қала типтес елді мекен мәртебесін алды.
1924 жылы 12 қазанда Днестрдің сол жағалауында, Украина КСР-нің құрамында, Молдавия Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасы құрылды. Бирзула Молдаван АССР-інің аудан орталығы болды.
1935 жылы мамырда Бирзула елді мекені қала типіндегі Котовск поселкесі болып аталды.
1938 жылы 10 маусымда Котовск қаласына қала мәртебесі берілді. 1940 жылы 2 тамызда Котовск Одесса облысының құрамына енді.
1941 жылы 5 тамызда Котовскіні неміс және румын әскерлері басып алды, содан кейін ол Румынияның Транснистрия губернаторлығына қосылды.
1944 жылы 31 наурызда Уман-Ботошани операциясы кезінде Котовск қаласы 2-ші Украин майданының 53-армиясының әскерлерімен азат етілді.
1954 жылы 15 ақпанда Котовск жаңадан құрылған Котовский ауданының орталығы болды.
1991 жылы 1 желтоқсанда Котовск тұрғындарының басым көпшілігі Украинаның тәуелсіздігі туралы актіні қолдады.
2016 жылдың 12 мамырында Котовск Подольск болып өзгертілді.[5]
Өндіріс орындары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қала өнеркәсібі экономиканың негізгі салаларының бірі болып табылады. Кезінде қалада 7 өнеркәсіптік кәсіпорын жұмыс істеген. Тамақ өнеркәсібі жақсы дамыған. Жергілікті өнеркәсіптің негізі 1961 жылы пайдалануға берілген қант зауыты болды. Сондай-ақ Котовский ет комбинаты, астық өңдеу кәсіпорны, жергілікті шарап зауыты, наубайхана сияқты өнеркәсіптік кәсіпорындар сәтті жұмыс істеді.
Қаладағы ең көне кәсіпорындардың бірі 1934 жылы алғашқы өнімін шығарған жиһаз фабрикасы. Кәсіпорынның қайта құрылуы оның саладағы үздік кәсіпорындар деңгейіне жетуіне мүмкіндік берді. Сондай-ақ қалада 1974 жылы «Лорх» (Німеччина) компаниясының жобасы бойынша толықтай автоматтандырылған өндіріс процесімен салынған қауырсын және мамық фабрикасы болды.
Көрікті жерлері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Подольск қаласының ең қызықты архитектуралық құрылымы 1946 жылы салынған қалалық теміржол вокзалы ғимараты. Тарихи ғимарат Бирзула бульварында, 1865 жылы салынған заманауи теміржол вокзалына қарама-қарсы орналасқан.
Қалада социалистік реализм дәстүрінде қалалық партия комитеті (1958), қалалық кеңес, теміржолшылар клубы, гимназия, земство мектебі (№1 мектеп), №6 мектеп, бұрынғы синагога ғимараттары бой көтерді.
Қаланың ескерткіштері кеңестік партия және әскери қайраткерлерге арналған, идеялық-насихаттық сипатта, коммунистік тақырыпта. В.Лениннің ескерткіштері тоталитарлық рәміздерден тазарту аясында 2015 жылдың ақпан айында бұзылды.
Сондай-ақ Григорий Котовскийдің үш ескерткіші, Кеңес Одағының Батыры Кирилл Бочковичтің екі ескерткіші, Ауған жауынгерлеріне арналған екі ескерткіш, Кеңес өкіметі үшін күрескерлерге арналған ескерткіш, 1941-1945 жылдардағы кеңес-герман соғысы кезінде қаза тапқан қала тұрғындарына арналған ескерткіш.
Галерея
[өңдеу | қайнарын өңдеу]-
Темір жол вокзалы -
«Спутник» қонақ үйі -
Г.И.Котовский мемориалы -
Т.Г.Шевченко саябағы
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Подольск. Тексерілді, 27 ақпан 2025.
- ↑ Одесса облысы - қалалар тізімі. Тексерілді, 27 ақпан 2025.
- ↑ Украина. Одесса облысы. Подольск. Тексерілді, 27 ақпан 2025.
- ↑ Подольск. Тексерілді, 27 ақпан 2025.
- ↑ Подольск (Одесса облысы). Тексерілді, 27 ақпан 2025.