Пәкістан президенттерінің тізімі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Image of Pakistan President's flag
Пәкістан президентінің байрағы.

Пәкістан Президенті - Пәкістан Ислам Республикасының мемлекет басшысы.[1] Пәкістан Конституциясына сәйкес, Президент «Жоғарғы Соттың мақұлдауына немесе ветосы бар Ұлттық Жиналысты тарату, жаңа сайлаулардың басталуы және сол арқылы Премьер-Министрдің қызметінен босату өкілеттігіне ие». Бұл өкілеттіктер әскери төңкерістер мен үкіметтегі өзгерістер нәтижесінде енгізілген конституцияға бірнеше рет өзгертілді. Конституцияға 18-ші түзету 2010 жылы қабылданғаннан бастап,[2] Пәкістан жартылай президенттіктен парламенттік демократиялық республикаға ауыстырылды. Бұл жүйе бойынша президент шектеулі басқарушы өкілеттіктерге ие және премьер-министр шешімдерді орындау үшін көбірек өкілеттіктерге ие болған кезде салтанатты міндеттерді атқарады. Президентті сенат, ұлттық жиналыс және провинциялық ассамблеялардан тұратын Сайлау алқасы таңдайды.

Елизавета II-нің билігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1953 жылы II Елизавета патшаның тәжі кезінде ол Достастықтың жеті тәуелсіз елінің, соның ішінде Пәкістанның патшалығына ие болды, ол кезде ол әлі де үстемдікке ие болған, ал Үндістан болған жоқ, өйткені Үндістанның үстемдігі жаңа елге айналды. 1950 жылғы үнді конституциясы.

Пәкістан 1956 жылы 23 наурызда республикалық конституцияның қабылдануымен үстемдік етуді тоқтатты.

Ханша Пәкістанға Эдинбург герцогі ханзада Филиппен бірге 1961 және 1997 жылдары Достастықтың басшысы ретінде келді.

Пәкістан Достастықтан 1972 жылы Шығыс Пәкістанның бұрынғы провинциясы Бангладеш болып тәуелсіздік алу мәселесінен шықты. Ол 1989 жылы қайта қосылып, кейін екі рет Достастықтан шығарылды: біріншіден, 1999 жылғы 18 қазаннан 2004 жылғы 22 мамырға дейін, екіншіден, 2007 жылғы 22 қарашадан 2008 жылғы 22 мамырға дейін.

Пәкістан президенттерінің тізімі (1956 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін)[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Президенттердің хронологиялық тізімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Сахибзада Искандер Әлі Мырза[3] (23 Наурыз 1956–27 Қазан 1958)
  2. Мұхаммед Айюб-хан[3] (27 Қазан 1958–25 Наурыз 1969)
  3. Яһя Кһан[3] (25 Наурыз 1969–20 Желтоқсан 1971)
  4. Зүлфікар Әли Бһутто[3] (20 December 1971–13 Тамыз 1973)
  5. Фазал Илахи Чоудхури[3] (14 тамыз 1973–Қыркүйек 1978)
  6. Мұһаммад Зіа-ұл-Һақ[3] (16 Қыркүйек 1978–17 Тамыз 1988)
  7. Гүләм Ысқақ Хан[3] (17 Тамыз 1988–18 Шілде 1993)
  8. Фарук Легари (14 Қараша 1993–2 Желтоқсан 1997)
  9. Рафик Тарар (1 Қаңтар 1998–21 Маусым 2001)
  10. Первез Мұшарраф (20 Маусым 2001–18 Тамыз 2008)
  11. Әсиф Әли Зардари (9 Қыркүйек 2008–8 Қыркүйек 2013)
  12. Мамнун Хусейн (9 Қыркүйек 2013–8 Қыркүйек 2018)
  13. Ариф Алви (9 Қыркүйек 2018-present)

Бұрынғы президенттердің өмір сүруі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Саяси фон[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ерте шығу тегі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1947 жылдан 1956 жылға дейін Пәкістанның генерал-губернаторы мемлекет басшысына: Король VI Георг (1952 жылға дейін) және Патшайым II Елизавета (1952 жылдан бастап) қатысты. Бірінші Конституция жарияланғаннан кейін Пәкістан 1956 жылы ислам республикасы болды, ал генерал-губернатор алмастырылды. Қазіргі Губернатор Искандер Мирза Пәкістанның тұңғыш президенті болды. Ол 1958 жылы алғашқы Конституцияны тоқтатып, әскер бас қолбасшысы генерал-майор Айюб Ханды бірінші бас әскери заң әкімшісі етіп тағайындады. Хан кейінірек президент болу үшін Мирзаны босатты.

Президент Аюб Хан ұсынған екінші Конституция елді президенттік республикаға тікелей сайлаусыз айналдырды. Хан ішкі және халықаралық қысымға ұшырап, 1965 жылы бүкілхалықтық президенттік сайлау өткізді. Хан оппонент Фатима Джиннаға қарсы екінші рет сайланды, бірақ кейбіреулер сайлауды Хан пайдасына жасанды деп айыптады.

U-2 (1960), жекешелендіру (1963) және Үндістанмен соғыс (1965) қатысты дау-дамайлар МЖӘ-нің Зүлфікар Әли Бһутто және Бенгал ұлтшылдық шейх Муджибур Рахманның жетекшілігімен өткір оппозициялық қозғалысты өршітті. президенттің одан әрі әлсіреуіне бағытталған демонстранттарға қолдау көрсету. Денсаулығынан және денсаулығынан айығудан зардап шеккен Әйуб Хан әскер басы генерал Яхя Ханға әскери жағдайды енгізді және 1970 жылы бүкілхалықтық сайлау өткізілетінін жариялады. Ақырында 1970 жылы жалпыға бірдей сайлау өткізілді, ол МЖӘ көпшілігін Пәкістанның қазіргі Пәкістандағы орны және Авами лигасы Шығыс Пәкістанда (ағымдық күні Бангладеш) басым көпшілікті иеленді.

Ол МЖӘ мен Авами Лигасы арасындағы келісімге қол жеткізе алмағаннан кейін, Президент Яхья-хан Пәкістан мұсылман лигасының Нұрул Әминін премьер-министр болу үшін шақырды, сонымен қатар оны бірінші вице-президент етіп тағайындады. Шығыс Пәкістандағы пәкістанға қарсы күшейіп келе жатқан зорлық-зомбылық Президент Яхья Ханды сол жерде тәртіпті сақтау үшін күш қолдануға мәжбүр етті, бұл одан әрі Бенгалдық қарсылықты күшейтті (1970). Үндістанға қарсы шабуыл жасалуы 1971 жылы Шығыс Пәкістанды босатып, Бангладешті құрған тағы бір соғысқа әкелді.

Пәкістанның шығыс Пәкістан құлағаннан кейінгі саяси оқшаулау мен бүлінуіне жеке жауапкершілік алып, Президент Яхья хан Зүлфікар Әли Бһуттоның билігін тоқтатты. Президент Бһутто 1973 жылы Пәкістанның қазіргі Конституциясын құрып, Пәкістанды парламенттік демократияға айналдырып, президенттік өкілеттіктерді салтанатты фигураға ауыстырды.

     Партиясыз      Мұсұльман лигасы      Пәкістан халықтық партиясы      Пәкістан мұсылман лигасы (Н)      Пәкістан мұсылман лигасы (К)      Әділдік үшін қозғалыс ж. ш. — міндетін атқарушы.

Аты / (жыл өмір) портрет Үкімет басында үкіметтің аяқталуы партия
1 Сахибзада Искандер Әлі Мырза[4]
اسکندر مرزا
Iskander Mirza
(1899—1969)		 23 наурыз 1956 жыл 27 қазан 1958 жыл Мұсұльман лигасы
2 Мұхаммед Айюб-хан[5]
ایوب خان
Ayub Khan
(1907—1974)		 27 қазан 1958 жыл 25 наурыз 1969 жыл Мұсұльман лигасы
3 Аға Мухаммед Яхья Хан[6]
یحییٰ خان
Yahya Khan
(1917—1980)		 25 наурыз 1969 жыл 20 желтоқсан 1971 жыл Партиясыз
4 Зүлфікар Әли Бһутто[7]
ذوالفقار علی بھٹو
Zulfikar Ali Bhutto
(1928—1979)		 Сурет:Zulfiqar ali bhutto.jpg 20 желтоқсан 1971 жыл 13 тамыз 1973 жыл Пәкістан халықтық партиясы
5 Фазал Илахи Чоудхури[8]
فضل الہی چوہدری
Fazal Ilahi Chaudhry
(1904—1982)		 13 тамыз 1973 жыл 16 қыркүек 1978 жыл Пәкістан халықтық партиясы
6 Мұхаммед Зия-үл-Хақ[9]
محمد ضیاء الحق
Muhammad Zia-ul-Haq
(1924—1988)		 16 қыркүек 1978 жыл 17 тамыз 1988 жыл Партиясыз
7 Гүләм Ысқақ Хан[10]
غلام اسحاق خان
Ghulam Ishaq Khan
(1915—2006)		 Сурет:Ghulam Ishaq Khan.jpeg 17 тамыз 1988 жыл 18 шілде 1993 жыл Партиясыз
ж. ш. Васим Саджад[11]
وسیم سجاد
Wasim Sajjad
(туғ. ж 1941)		 18 шілде 1993 жыл 14 қараша 1993 жыл Пәкістан мұсылман лигасы (Н)
8 Фарук Легари[12]
فاروق احمد خان لغاری
Farooq Leghari
(1940—2010)		 Сурет:Farooq-Leghari1.jpg 14 қараша 1993 жыл 2 желтоқсан 1997 жыл Пәкістан халықтық партиясы
ж. ш. Васим Саджад[11]
وسیم سجاد
Wasim Sajjad
(туғ. ж 1941)		 2 желтоқсан 1997 жыл 1 қаңтар 1998 жыл Пәкістан мұсылман лигасы (К)
9 Рафик Тарар[13]
رفیق تارڑ
Muhammad Rafiq Tarar
(туғ. ж 1929)		 1 қаңтар 1998 жыл 20 маусым 2001 жыл Пәкістан мұсылман лигасы (Н)
10 Первез Мұшарраф[14]
پرویز مشرف
Pervez Musharraf
(туғ. ж 1943)		 20 маусым 2001 жыл 18 тамыз 2008 жыл Пәкістан мұсылман лигасы (К)
и. о. Мұхаммедмиан Сомро[11]
محمد میاں سومرو
Muhammad Mian Soomro
(туғ. ж 1950)		 18 тамыз 2008 жыл 9 қыркүйек 2008 жыл Пәкістан мұсылман лигасы (Н)
11 Әсиф Әли Зардари[15]

یوسف رضا گیلانی
Yousaf Raza Gillani
(туғ. ж 1955)		 9 қыркүйек 2008 жыл 9 қыркүйек 2013 жыл Пәкістан халықтық партиясы
12 Мамнун Хусейн[16]
ممنون حسین
Mamnoon Hussain
(туғ. ж 1940)		 9 қыркүйек 2013 жыл 8 қыркүйек 2018 жыл Пәкістан мұсылман лигасы (Н)
13 Ариф Алви[17]عارف_علوی
Arif Alvi
(туғ. ж 1949)		 9 қыркүйек 2018 жыл Қазіргі президент Әділдік үшін қозғалыс

Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ The President's Role. Presidency of the Islamic Republic of Pakistan. Басты дереккөзінен мұрағатталған 7 қараша 2012. Тексерілді, 16 қаңтар 2013.
  2. ↑ Pakistan parliament agrees to curb presidential powers. BBC News (8 April 2010). Тексерілді, 4 шілде 2012.
  3. ↑ a b c d e f g Mamnoon Hussain elected 12th President of Pakistan, News International, president (30 July 2013). Тексерілді 18 мамырдың 2015.
  4. ↑ Iskander Mirza Becomes President  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  5. ↑ Muhammad Ayub Khan  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  6. ↑ Yahya Khan  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  7. ↑ Zulfikar Ali Bhutto becomes President  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  8. ↑ Fazal Ilahi becomes President  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  9. ↑ General Muhammad Zia-ul-Haq  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  10. ↑ Ghulam Ishaq Khan becomes President  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  11. ↑ a b c Pakistan  (ағыл.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 6 қазан 2010.
  12. ↑ Sardar Farooq Legahri Becomes President  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  13. ↑ Muhammad Rafiq Tarar elected as President  (ағыл.). History of Pakistan (June 01, 2003). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  14. ↑ Pervez Musharraf Becomes President  (ағыл.). History of Pakistan (February 21, 2004). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  15. ↑ Profile:Asif Ali Zardari  (ағыл.). BBC News (December 16, 2009). Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2012. Тексерілді, 3 қазан 2010.
  16. ↑ Mamnoon Hussain elected as Pakistan's 12th president  (ағыл.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 тамыз 2013. Тексерілді, 30 шілде 2013.
  17. ↑ ECP officially declares Dr Arif Alvi as president-elect (en-GB). www.pakistantoday.com.pk. Тексерілді, 6 қыркүйек 2018.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Пәкістан_президенттерінің_тізімі&oldid=3220187» бетінен алынған