Рональд Рейган
| Рональд Уилсон Рейган Ronald Wilson Reagan | ||||
| ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 20 қаңтар 1981 — 20 қаңтар 1989 | ||||
| Вице-президент | Үлкен Джордж Буш | |||
| Ізашары | Джимми Картер | |||
| Ізбасары | Үлкен Джордж Буш | |||
| ||||
| 3 қаңтар 1967 — 7 қаңтар 1975 | ||||
| Ізашары | Пэт Браун | |||
| Ізбасары | Джерри Браун | |||
| Өмірбаяны | ||||
| Партиясы | АҚШ Республикалық партиясы | |||
| Дүниеге келуі | 6 ақпан 1911 Тампико ауылы, Иллинойс, АҚШ | |||
| Қайтыс болуы | 5 маусым 2004 (93 жас) Лос-Анджелес, Калифорния, АҚШ | |||
| Жерленді | Сими, Калифорния | |||
| Жұбайы | 1) Джейн Уайман (1940—1948) 2) Нэнси Рейган | |||
| Балалары | ұлдары: Майкл және Рон қыздары:Маурин және Патриция | |||
| Әскери қызметі | ||||
| Қызмет еткен жылдары | 1937—1945 | |||
| Құрамында болды |  АҚШ
| |||
| Әскер түрі | АҚШ әскері АҚШ әскери-әуе күштері | |||
| Атағы | Капитан | |||
| Қолтаңбасы | 
| |||
| Рональд Уилсон Рейган Ортаққорда | ||||
өңдеу  |
||||
Рональд Уилсон Рейган (ағылш. Ronald Wilson Reagan; 6 ақпан 1911, Тампико ауылы, Иллинойс, АҚШ — 5 маусым 2004, Лос-Анджелес, Калифорния, АҚШ) — Америка Құрама Штатының Республикалық Партиясының 40-Президенті (1981–1985 және1985—1989 жылдар)
Өмірбаян
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1930 жылдары Рейган Лос-Анжелеске (Калифорния) көшіп келді. Өз мансабын киноларға түсіп, актерліктен бастады, кейін теледидарда, кейін оны танымал еткен барлығы 52 фильмде түсірілді [~ 1].
АҚШ киноактерлерінің гильдиінің президенті, кейін саяси мансаптағы қадамын бастауға жол ашқан General Electric корпорациясының өкілі болып сайланды. Алғашқы кездерде АҚШ Демократиялық партиясының мүшесі болды, бірақ 1962 жылы Республикалық партияға ауысып кетті. 1964 жылы партия конвенциясында республикалық президенттікке үміткер Барри Голдуотерді қолдауда өзінің «Таңдау уақыты (ағылш: A Time for Choosing)» атты танымал пікірін айтқан болатын, осы оқиғадан соң оған Калифорния губернаторлығы орнына үміткер болуды ұсынды.
Ол 1966-170 жылдары губернаторлар сайлауында жеңіске жетті. Рейган АҚШ президенттігінің Республикалық партиясының ағашқы сайлауына (1968 және 1976 жылдары) өз үміткерлігін екі рет ұсынды, алайда екі ретінде де жеңіліс тапты.
1980 жылы алғашқы партиялық сайлауда Республикалық партияның президенттігіне үміткер болып және кезекті сайлауда Демократиялық партияның президенті Джимми Картерді жеңіп, жетістікке қол жеткізді. Қызметке 1981 жылдың қаңтарында кірісті.
Өз мерзімінің алғашқы кезеңінде, 1981 жылдың 30 наурызында ойластырылған қастандықты басынан өткерді. Президенттік орында бірнеше саяси және экономикалық бастамаларды алға тартты. Сол уақытта губернатор орнындағыдай, Президент Рейган үкіметтің мемлекеттік шығынды қысқартудағы, салықты төмендетуде, инфляцияны бақылау сияқты экономикалық мәселелерді реттеуде алшақтық жолын ұстанды.(осы экономикалық саясат кейінгі уақыттарда «рейганомика» деген атауға ие болды.)
Әуе диспетчерлері кәсіподағымен (ағылш: Professional Air Traffic Controllers Organization (1968)) болған қақтығыс уақытында қатаң тәртіпті қолға алып, бас көтерген жұмысшыларды жұмыстан шығарды. Алғашқы мерзімі Кеңес Одағына Батыс Еуропа елдеріне ядролық арсеналдарын орната отырып, теңдессіз қысым көрсетумен танылды.
1983 жылы қазан айында Гренадаға қарулы күшін басып кіруді жүзеге асырды. Ауғанстан республикасында кеңес әскерлерінің контингентіне қарсы қимыл жасаған оппозицияның бастырмалатқан күшін белсенді түрде жүзеге асырды. 1983 жылы наурыз айында КСРО-ны экономикалық тұрғыда ақсатуды көздеген өз мақсатында оларға космостық кеңістікте (СОИ немесе «Жұлдызды әскер» бағдарламасы.) әскери басымдыққа қол жеткізуге бағытталған ұзақ мерзімді және кең ауқымды бағдарлама жарияланды.
Президенттік серіктестігі барысында 1984 жылы нәтижелі «Америка таңы (ағылш: Morning in America)» теле ақпараттық серіктестігін шығарды және 1984 жылғы президенттік сайлауда, дауыс берушілердің 538 дауысынан 525 дауысын жинап, Мондейлдің туған жері мен Колумбия аймағындағыларға жол беріп, Демократиялық партияның үміткері Уолтер Мондейлден үстемдікпен жеңіске жетті.
Президенттігінің екінші кезеңі суық соғыстың аяқталуына нақты аяқ басуымен белгілі болды, алайда, 1985-1986 жылдар аралығында советтік-американдық қарым-қатынас көптеген жансыздық жанжалдарды бастан өткерді.
Рейган СОКП ОК басты секретары Михаил Горбачевпен келіссөзге келіп, бірнеше кездесулер (біріншісі - Женевада (1985-тің қарашасы) өткізді, 1987 жылы КСРО мен АҚШ арасындағы орта және аз қашықтықтағы ракеталарды істен шығару туралы Келісімге қол қойылуына алып келді.
1986 жылдың сәуірінде Ливияға әуеден соққы беруге бұйрық етті. Президенттік әкімшілік бірнеше жанжалдарға қатысы бар болып шықты, солардың ауқымдысы «Иран-контрас» ісі болған. 1986 жылы Рейганның ішкі саясатымен байланыстырған мұнай бағасының опырылып төмендеуі басталды.
Рейган Президенттік қызметті 1989 жылы тоқтатты. Оның ізбасары болып, Рейганның екі мерзімінде вице-президент болған Джордж Буш-үлкені келді. 1994 жылы Рейганға Альцгеймер сырқаты диагнозын қойды. 1995 жылы АҚШ қауіпсіздігі саяси орталығының «Хранитель огня» дипломымен марапатталды.
Рейган 2004 жылы 5 шілдеде 93 жасында қайтыс болды. Ол туралы «Рейгандар» фильмі (The Reagans, 2003) түсірілді.
Жастық шағы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Рональд Уилсон Рейган 1911 жылы 6 ақпанда Тампикода (Иллиноис штаты) жергілікті банктен бір қабат жоғарыда орналасқан пәтерде туды. Кейін ол «Жетпіс бес жыл бұрын Иллиноис штатындағы Тампикодағы бірінші қабатында банк орналасқан кішкене пәтерде дүниеге келгенмін. Басқа банктермен менің қарым-қатынасым болмады.» - деп еске алатын.
Әкесі — Джон Эдвард «Джек» Рейган, анасы — Нелли Уилсон Рейган.[1] Әкесі ирландық-католиктік тегінен болса[2], ал анасы ағылшын және шотландық тамырдан болды.[3] Рональдтың ағасы Нейл «Луна» Рейган (1908-1996) болды, ол жарнама беруші болды.[4] Рональдтің үлкен ағасы - Нейл «Луна» Рейган, (1908—1996) хабарландыру таратушы.
Жаңа ғана дүниеге келген ұлын көрген Джек Рейган «Құйып қойған жуан-голланд, қайдан білеміз, одан мүмкін болашақтан президент шығатын болар»[5] деген екен. «Голландық»[6] атауының сәтті болғаны соншалық, жақындары сәбиді Ронни деп атап кетті. Әкесінің тоқтамай ішімдікке салынуынан, жанұя ауыр күй кешіп, араққа құмартқан әкесіне қарап, болашақ президент өмірінің соңғы уақытына дейін спирттік ішмдікті арнайы отырыстарда әредікте ғана қолданды.
Ауыр жағдайды басынан өткерген анасы ұлына адамды оның кім екеніне, өандай екеніне қарап бағалауға болмайтынын үнемі қайталап отырды. Рейгандар жанұясы біршама уақытқа Иллиноис штатының Монмаут, Гейлсбург және Чикагоны қосып алғанда әртүрлі қалаларына, қоныс аударды. Ақыр соңында 1919 жылы олар Тампикоға қайта оралып, Питни әмбебап дүкенінің жоғарысындағы пәтерге орналасты. Президент болып Ақ үйге орналасқанда әзілдеп, тағы да дүкеннің үстінде тұратынын айтты.[7].
Кино мен радиодағы мансабы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Радио мен кино
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бала жасынан Рональд сахналық мансапты армандаған болатын, алайда Диксоннан Голливудтың арасы қашық болғандықтан, бақытын радиодан іздеуге шешім қабылдады. 1932 жылы колледжді тәмамдаған соң, көптеген кішкене радиостанцияларда жұмыс істеген Айова штатына көшіп келді.
Айова университеті Рейганды радиодан Айов қырандары футбол тобының ойынын жариялау жұмысына қабылдады. (ағылш. Iowa Hawkeyes) Әрбір сеансқа 10 доллар ақы алып отырды. Кейін ол спорт коментаторы ретінде атқарған жұмыс кезеңі өмірінің жақсы тұсы екенін атап айтқан болатын.
Оны Давенпорт қалашығында (Айова штаты) WOC радиостанциясына айына 100 доллар айлық аалып отырған дикторлыққа шақырды.Өзінің ұнамды дауысының арқасында Де-Мойн штатының астанасындағы WHO радиостанциясына Чикаго Кабс бейсбол командасының радиожүргізушісі ретінде шақырылды.
Әскери қызметі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Кәсіподақ
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Неке мен балалары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ерте саяси мансабы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1967—1975 жылдарда Калифорния Губернаторы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1976 жылғы Президенттік сайлау
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1980 жылғы Президенттік сайлау
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Рейган Президенттігі 1981—1989
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бірінші мезгіл: 1981—1985
[өңдеу | қайнарын өңдеу].jpg)
Рейганға жасалған қастандық
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Авиадиспетчерлердiң ереуiл жасауы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Рейганомика
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ливан
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Келiсiмге келтiрушiлердiң казармаларының Бейрутындағы жарылыстары Бейруттағы келісімге келушілер казармаларының жарылыстары.
Гренадаға басып кiру
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сұрапыл соғыстың өршуі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Президенттік серіктестік-1984
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Екінші мерзім: 1985—1989
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Нашақорлармен күрес
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ливия бомбылаулары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]АҚШ иммиграциясының реформасы және бақылауы туралы акт.
[өңдеу | қайнарын өңдеу]«Иран-контрас» ісі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сұрапыл соғыстың аяқталуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Президенттіктен кейінгі кезең (1989—2004)
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Альцгеймер сырқаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қайтыс болуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қайтыс болуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Рейганның өлiмiне әлемнің күйзелісі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жерлеу
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Марапаттары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Естелік
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қызықты мәліметтер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жиылыстарда сөйлеген сөздері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Империя зла (1983)
- «Бомбардировка начнётся через пять минут» (1984)
- «Доктрина Рейгана» (1985)
- Речь у Берлинской стены (1987)
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Ward, Michael. Main Street Historic District Мұрағатталған 7 тамыздың 2007 жылы. National Register of Historic Places Nomination Form, сәуір 1, 1982, HAARGIS Database, Illinois Historic Preservation Agency. Retrieved шілде 27, 2007.
- ↑ Village in Tipperary is Cashing In on Ronald Reagan's Roots (fee required), The New York Times (September 6, 1981). Тексерілді 23 мамырдың 2009.
- ↑ Kengor, Paul (2004), p. 4
- ↑ Lynette Holloway. Neil Reagan, 88, Ad Executive And Jovial Brother of President, The New York Times (желтоқсан 13, 1996). Тексерілді 22 наурыздың 2009.
- ↑ Ronald Reagan Presidential Library(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Ronald Reagan Facts. Ronald Reagan Presidential Foundation. Басты дереккөзінен мұрағатталған 29 тамыз 2011. Тексерілді, маусым 9, 2007.
- ↑ Schribman, David. Reagan, all-American, dies at 93, The Boston Globe (маусым 6, 2004). Тексерілді 17 қаңтардың 2008.
- ↑ В основном в низкобюджетных фильмах
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Ronald Reagan — Video & Audio | Biography | Speeches | Photos | Quotes — by Hagberg Media Мұрағатталған 28 қазанның 2006 жылы.
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||