Сарыағаш суы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Сарыағаш (шипалы суы) бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту

Сары ағаш суыКелес артезиан алабы өңірінен 1948 ж. табылган Сарыағаш шипалы суы, Сарыағаш минералды суы. Шипалы-термальды су — сеноман жікқабатында, 800-1170 м терендікте, өрқайсысының қалыңдыгы 150-200 м құмтас, қиыршықтас, саз қабаттарында кездеседі. Суы — азотты, минералдылығы — 0,5-0,8 г/л, гидрокарбонатты-натрийлі, сілтілі. Құрамында кремний қышқылы (30-40 мг/л), фтор (1,5-4,4 мг/л) мөлшері көбірек кездеседі. Суының температурасы 42— 57°С. Ұңғымалардан секундына 5 л су арындап шығады. Осы суды ем үшін пайдаланылатын "Сарыағаш" курорты 1956 ж. ашылды. Курорт ұңғымалардан тәулігіне 84 м³, Сарыағаш қаласы тәулігіне 354 м³ су алады. Бүдан басқа онда¬ тегіс, батыстан шығысқа қарай аздап еңкіштеу келеді. Онтүстік-шығыс бөлігіңде Аралтебе түбегі (биіктігі — 117 м), солтүстік-батысында Аралтөбе аралы (ауданы — 11,2 км², ұзындығы — 5 км, ені — 2,8 км, биіктігі 47 м) бар. Көл жағасы аласа, қамысты. Сасықкөлге Тентек, Қаракөл, Ай өзендері құяды. Шілде айында көл суы 29°С-ка дейін жылынады. Айдыны бетінде есетін желдің жылдамдығы — 2—4 м/с. Толқын биіктігі — 1— 1,8 м. Қарашаның аяғында мұз қатып (ақпандағы қалыңдығы — 60—62 см), сәуірдің бас кезінде мұзы ериді. Көктемде өзен деңгейі көтерілген кезде Ұялы көлімен (Алакөл мен С. аралығында) жалғасып кетеді. Жылына көлге 989 млн. м³ өзен ағыны, 100 млн.м³ жер асты суы, 212 млн.м³ жауын-шашын суы қосылады. (1932—1964 ж.ж. аралығы бойынша). Деңгейінің жылдық ауытқуы — 0,65 м, суының минералдылығы — 0,270 г/л — 2,16 г/кг, мөлдірлігі — 0,2—2,6 м. Көл суының химиялық құрамы гидрокарбонатты. Көлде балықтың 8 түрі бар (сазан, көксерке, алабүға, көкбас т.б.). Сасықкөлге Тентектің құяр түсында ондатр жерсіндірілген (1943 жылдан). 1946 ж. мұнда Алакөл мемлекетгік ондатр шаруашылығы құрылды. 1956 жылдан ондатр терісі дайындалуда. Көлде: үйрек, қаз, бірқазан, аққу, балшықшы, шағала, ал жағасындағы қамыс арасын: қабан, түлкі, мәлін (теңбіл мысық) және т.б. мекендейді.