Сарышолақ

Сарышолақ
тау сарышолағы
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Lamiales Тұқымдасы: Lamiaceae Кіші тұқымдасы: Lamioideae Тегі: Sideritis L.
түрлері
319 түрі белгілі

Сарышолақ (лат. Sideritis) – ерінгүлділер тұқымдасына жататын бір-, көпжылдық шөптесін өсімдік, кейде жартылай бұта. Қазақстанда Сарыарқада, Ұлытауда, Жетісу (Жоңғар), Іле Алатауларында, Шу-Іле тауында, Қаратауда және Батыс Тянь-Шаньда кездеседі. Таудың тасты беткейлерінде, бұталар арасында және шөлейтті жерлерде, кейде тыңайған жер мен жол жиектерінде таулық Сарышолақ (S. montana) түрі арамшөп ретінде өседі. Оның биікт. 5 — 42 см, тамыры жіңішке тарамдалып жайылған. Сабағы тік, жоғ. жағы бұтақталып өседі, сыртын ұзын, қатты қылтанақ жапқан. Жапырақтары қандауыр не эллипс тәрізді (ұзындығы 2 см, ені 0,7 см), жиектері аздаған ара тісті, сабаққа қарама-қарсы орналасады. Ақшыл сары гүлдері 5 — 6-дан бірігіп, жапырақ қолтығынан шығатын күлтебас гүлшоғырына біріккен. Тостағанша жапырақшаларының түтігі қоңырау тәрізді, қатты, анық көрінетін қырлы жүйкелері бар, тұқым салған кезде көлемі ұлғаяды. Қос ерінді күлтесі тостағанша жапырақшасынан қысқа. Маусым — қыркүйек айларында гүлдеп, жеміс салады. Жемісі — сұрғылт-қоңыр түсті, үш қырлы жаңғақша. Сарышолақтың құрамында алкалоид болғандықтан, оны жеген мал уланады.