Сақтанушы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Сақтанушы – сақтандырушымен ерікті негізде немесе заңға сәйкес сақтандыру шартын жасаған заңды немесе жеке тұлға. Сақтанушы сақтандыру жарналарын төлейді және сақтандырушымен (сақтандыру компаниясымен) нақты қатынастарға түседі. Ол үшінші тараптың мүдделері үшін немесе соның атынан сақтандыру шартын жасауға құқылы. Халықаралық сақтандыру тәжірибесінде оны полис ұстаушы деп атайды. Міндетті сақтандырудың жекелеген түрлері бойынша оларда көрсетілген тұлғалар заңға сәйкес, яғни шарт жасаспай-ақ Сақтанушы болып табылады. Мүлікті сақтандыруда мүлікті меншіктенуші, оралымды немесе сенімгерлікпен басқару құқықтары негізінде тиесілі тұлға, мүлікті жалға, лизингіге, тасымалдауға, кепілзатқа, ипотекаға, сақтауға, комиссияға, сатуға, т.б. мақсаттар үшін қабылдаған тұлға Сақтанушы бола алады.Сақтанушы қайтыс болған жағдайда оның құқықтары мен міндеттері осы мүлікті мұралану тәртібімен қабылдаған тұлғаға көшеді. Басқа жағдайларда Сақтанушының міндеттері мен құқықтары сақтандыру ұйымының келісімімен жаңа меншіктенушіге ауысады. Жеке басты сақтандыруда өзін, басқа тұлғаларды (мысалы, балаларды) сақтандырған әрекет етуге қабілетті азаматтар, сондай-ақ өз қызметкерлерін сақтандырған ұйымдар Сақтанушы болып табылады. Жауапкершілікті сақтандыруда Сақтанушының іс-әрекеті, мүлікті иеленуі салдарынан үшінші тұлғаға келтірілген зиянды өтеу жөніндегі міндеттемелерін сақтандырушыға заң немесе шарт негізінде табыстайтын жеке немесе заңды тұлға Сақтанушы болып табылады. Сақтанушы заңды тұлға қайта құрылған кезде сақтандырудың кез келген түрі бойынша оның құқықтары мен міндеттері сақтандырушының келісімімен мирасқорға көшеді. Әлеуметтік сақтандыруда Сақтанушы – әлеуметтік сақтандыру қорына заңда белгіленген аударымды аударушы ұйым. Міндетті медицина сақтандыруда жұмыс істеуші халық үшін – меншік нысандарына және қызметінің ұйымдық-құқықтық нысандарына қарамастан ұйымдар, мекемелер, өзге де шаруашылық жүргізуші субъектілер; жұмыс істемейтін халық үшін мемл. басқару органдары мен жергілікті өзін-өзі басқару органдары Сақтанушы болып табылады. Ерікті медициналық сақтандыруда Сақтанушы – азаматтар және кез келген ұйымдық-құқықтық нысандағы заңды тұлғалар. Сақтанушы сақтандыру шартын жасау кезінде сақтандыру тәуекелін бағалау және тиісті сақтандыру тарифін белгілеу үшін елеулі мәні бар барлық мән-жайды сақтандыру ұйымына хабарлауға, сақтандыру жарналарын уақтылы және толық төлеуге міндетті. Сақтанушының сақтандыру уақиғасы болғанда сақтандыру төлемақысын алуға немесе сақтандырылушының немесе пайдасына сақтандыру шарты жасалған басқа тұлғаның алуын қамтамасыз етуге құқылы. Бұл үшін Сақтанушы болған оқиға туралы белгілі бір мерзімде хабарлауға тиіс.[1][2]

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0
  2. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том