Соғды облысы
| Облыс | |
| Соғды облысы | |
| тәж. Вилояти Суғд | |
.jpg) | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Кіреді |
8 қала және 14 аудан |
| Әкімшілік орталығы | |
| Облыс төрағасы |
Раджаббой Ахмадзода |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты |
27 қазан 1939 |
| Жер аумағы |
25,400 км² (3 орын) |
| Ірі қаласы | |
| Басқа ірі қалалары | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
2,823,900 адам (2022)(2 орын) |
| Тығыздығы |
112,1 адам/км² |
| Ұлттық құрамы | |
| Конфессионалдық құрамы |
көбінесе Суннит мұсылмандар |
| Сандық идентификаторлары | |
| Аббревиатура |
TJ-SU |
| Автомобиль коды |
02 |
|
| |
Соғды облысы (тәж. вилояти Суғд; 1939–2000 жылдары Ленинабад облысы) — Тәжікстан құрамындағы төрт облыстарының бірі. Соғды атты тарихи аймақта орналасқан бұл облыстың аумағы 25,400 шаршы километрге, және халық саны 2,707,300 адамға тең.
Соғды облысының жерінде Сырдария ағады. Бұл облыс Өзбекстанның Жызақ, Наманған, Самарқан және Ферғана облыстарымен және Қырғызстанның Ош және Баткен облыстарымен шекаралас. Бұл облыста Тәжікстан халқының 29%-ы тұрады және ол елдің ЖІӨ-сінің үштен екісін жасайды.
Этимологиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
«Соғды» атауы тұңғыш рет «Авеста» кітабында айтылады. Бұл сөздің «қасиетті», «таза» деген мағыналары болған деген болжам бар. Қазіргі кезде ол жалпы тарихи аймақты білдіру үшін қолданылады.
Соғды облысының бұрынғы атауы Ленинабад Владимир Лениннің құрметіне аталған еді.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ленинабад облысы (1939–2000)[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ленинабад облысы 1939 жылдың 27 қазанында, республиканың басқа үш тұңғыш облыстарымен (Сталинабад, Куляб және Ғарм) қатар құрылды.[1]
Соғды облысы (2000 бастап)[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2000 жылы тәуелсіз Тәжікстан үкіметі облыстың атауын Соғды тарихи аумақтың атауымен атап, ол Соғды облысы деп аталды.[2]
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Халық саны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2021 жылғы санақ бойынша Соғды облысында 2,770 миллионнан астам адам тұрады.[3]
Ұлттық құрамы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2014 жылғы санақ бойынша Соғды облысының ұлттық құрамы:[4]
- Тәжіктер — 84% (1,876,218 адам)
- Өзбектер — 14,76% (329,614 адам)
- Қырғыздар — 0,58% (12896 адам)
- Орыстар — 0,4% (8890 адам)
- Татарлар — 0,12% (2600 адам)
- Түрікмендер — 0,01% (157 адам)
- Қазақтар — 0,01% (155 адам)
- Қалғандары — 0,14% (3020 адам)
Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аудандары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| № | Аудан | Тәжікше атауы | Бұрынғы атаулары | Орталығы | Ауданы (км²)[5] | Халық саны (2020) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Мастчох | Мастчоҳ | Дильваржин | Бустон | 1,000 | 128,400 |
| 2 | Бабажан Ғафуров | Бобоҷон Ғафуров | Ленинабад | Ғафуров | 2,700 | 380,500 |
| 3 | Ашт | Ашт | Шайдон | 2,800 | 168,100 | |
| 4 | Зафарабад | Зафаробод | Zafarobod | 400 | 75,900 | |
| 5 | Спитамен | Нов | Нау (2003 дейін) | Навкат | 400 | 141,600 |
| 6 | Джабар Расулов | Ҷаббор Расулов | Пролетарск | Мехрабад | 300 | 137,700 |
| 10 | Шахристан | Шаҳристон | Шахристан | 1,100 | 43,700 | |
| 11 | Деваштич | Ғончӣ | Ғончи | Ғончи (кейде Ганчи) | 1,600 | 173,500 |
| 13 | Айни | Айнӣ | Захматабад | Айни | 5,200 | 83,600 |
| 14 | Таулы Мастчо | Кӯҳистони Мастчоҳ | Далён | Мехрон | 3,700 | 25,400 |
Қалалық аудандары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| № | Қала | Тәжікше атауы | Бұрынғы атаулары | Ауданы (км²)[5] | Халық саны (2020) |
|---|---|---|---|---|---|
| 7 | Канибадам | Конибодом | 800 | 211,100 | |
| 8 | Исфара | Исфара | 800 | 274,000 | |
| 9 | Истаравшан | Истаравшан | Ұра-Төбе (Уротеппа) | 700 | 273,500 |
| 12 | Пенжакент | Панҷакент | 3,700 | 303,000 | |
| - | Хожант | Хуҷанд | Ленинабад | <100 | 183,600 |
| - | Истиқлол | Истиқлол | Табошар | <100 | 17,900 |
| - | Гулистон | Гулистон | Кайраккум | <100 | 49,200 |
| - | Бустон | Бустон | Чкаловск | <100 | 36,900 |
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Таджикская Советская Социалистическая Республика (Республикаи Советии Социалистии Тоджикистон), Таджикистан. (орыс.). Тексерілді, 31 мамыр 2023.
- ↑ О переименовании Ленинабадской области в Согдийскую область (орыс.) (10 ноября 2000). Тексерілді, 31 мамыр 2023.
- ↑ Мужчин больше: в Таджикистане подвели итоги переписи населения (орыс.). SPUTNIK. Тексерілді, 31 мамыр 2023.
- ↑ Том 3. Национальный состав и владение языками, гражданство населения Республики Таджикистан (2010) Wayback Machine мұрағатында
- ↑ a b Regions of the Republic of Tajikistan 2017 (орыс.) 15–21. Тәжікстан Статистика Кеңсесі. Тексерілді, 12 қазан 2020.