Су-суан

Су-суан Қос сөз мағынасына түсіндірме сөздікте — су, шалап, көже сияқты сұйық тамақ деген анықтама берілген. «Құр сүлдері қалған жұрт кешкі су-суанын ұрттар-ұрттамастан төсегіне құлайды» (Қ. Сатыбалдин, Қараторғай). Қос сөздегі тарихы мен шыққан тегін іздестіретініміз екінші сыңары —«суан». Қадағалап қараған адамға мұның өзі көптеген қос сөздер құрамында ұшырасып отыратын мағынасыз, мәнсіз тұлға емес. Іздестіре келгенде оған да иелік жасап, меншіктенетін тілдердің барлығын көреміз. Қазақ тіліндегі «сүт» мағынасы қалмақтарда —«үсн», бурят тілінің кейбір жергілікті ерекшеліктерінде—«сүн», моңғолша—«сүн». Көрсетілген тұлғалардың қазақ тіліне ауысып, «суан» болып қалыптасуы тіл заңдылығына кереғар келе қоймайды. Осының нәтижесінде тілімізде «су-суан» қос сөзі пайда болғанда, тура мағынасы, бір кездерде, «су-сүт» дегенге ұқсаған. Осы тұста ескерте кетерлік жайт, біздің ойымызша, қазіргі тілімізде жиі қолданылып жүрген —«сусын» сөзінің де төркіні «су-суан» қос сөзімен тектес болса керек. Әрине, мұнда біздегі «су» мен моңғол тілдеріндегі «сүн» тұлғалары біріге келіп, бір сөз құрастырған деуге болады.