Су перісі (Даргомыжский операсы)

Операның жанры — психологиялық тұрмыстық музыкалық драма.

Сюжеттің негізіне А. С. Пушкиннің аяқталмай қалған «Су перісі» драмасы қолданылды.

Әдеби деректен ерекшелігі:

• композитор А. С. Пушкиннің текстін өзгертпеуге тырысты. Сонымен қатар Даргомыжский халықтық-тұрмыстық (хорлық) эпизодтарды көбейтіп, басқа персонаждарды ауыстырды.

• Пушкиннің жазып үлгермеген қорытындысын Даргомыжский аяқтаған.

А. С. Даргомыжский бұл операмен 40-шы жылдардың екінші жартысынан бастап айналыса бастады. Сонымен қатар түлі романстар, ("Ерігу мен зерігу", "Мен он алты жасқа толдым" және т.б.) халықтық-комедиялық қойылымдар «Мельник», монолог «Құдай сіздерге көмектеседі» (Пушкинде бұл декабристтерге деген қатынас болды) сияқты шығармалар жазды. «Су перісі» операсы 1855 жылы аяқталды.

Оның алғашқы көрсетілімі 1856 жылы Петербургте болды.

Қысқаша мазмұны

1 әрекет. Днепра өзені жағасында Мельница орналасқан. Мельниктің қызы Наташа өзінің сүйікті Князін асыға күтуде. Өзінің кәрі-әкесінің үйретулерін қалаусыз тыңдайды, (Мельниктің ариясы «Вот то-то все вы девки молодые»), әкесі жақсы Кнәздің жақсы мінезін пайдаланып өзіңе пайда тап деп үйретеді. Бірақ ол қызбен мәңгілікке айырылысу үшін келді: ол өзі сияқты танымал қызға үйленбекші. Князь Наташаға қымбат сыйлықтар беріп, әкесіне ақша беріп құтылғысы келеді. Бірақ Наташа құрсағында олардың ортақ баласы бар екендігін айтады. Князь кетіп қалады. Тастанды қыз өзінің қалауына бой ұрады. Ол әкесіне олардың қарым-қатынасын бұзғаны үшін кінәләп, өзенге секіреді. 2 әрекет. Көп бөлмелі, бай және әсем үй. Князь тойын өткізеді. Көңілді әндер бірінен соң бірі ауысып отырады. Бір уақытта көңілді атмосфера өзгеріп, суға батып кеткен қыз туралы жылаған әйел адамның дауысы естіледі. Абыржушылықтың кінәлісін таба алмайды. Князь өзінің қызын сүймекші болғанда тағы да әйел адамның дауысы естіледі. Көңілді жағдайды қайта орнату мүмкін болмайды.

3 әрекет. (12 жылдан соң). 1 бейне Князьдің үй.. Княгиня жалғыздықтан жабырқап отырады. Күйеуі оған суықтап кеткен, нәзік емес, үйден кетіп қала береді. Княгиняның жақындасы Ольга, оның көңілін көңілді әндермен көтеруге тырысады. Князь Днепр өзенінің жағалауына жалғыз түнеуге кеткенін біліп, Княгиня Ольгамен бірге оны іздестіруге кетеді.

Дискографияcы

• Князь — Виталий Кильчевский, Наташа — Евгения Смоленская, Мельник — Александр Пирогов, Княгиня — Варвара Гагарина, Ольга — Наталья Соколова, Құда — Иван Скобцов, КСРО-ның үлкен театрының оркестрі және хоры, дирижёр — Василий Небольсин, 1948 жыл.

• Князь — Иван Козловский, Наташа — Евгения Смоленская, Мельник — Алексей Кривченя, Княгиня — Вероника Борисенко, КСРО-ның үлкен театрының оркестрі және хоры, дирижёр — Евгений Светланов, 1958 жыл.

• Князь — Константин Плужников, Наташа — Наталья Михайлова, Мельник — Александр Ведерников, Княгиня — Нина Терентьева, Ольга — Галина Писаренко, Орталық телевидение мен Бүкілодақтық радионың оркестр және хоры, дирижёр — Владимир Федосеев, 1983 жыл.

Басылымдар

• партитура, ред. П. А. Ламма, М., Музгиз, 1949;

• клавир — СПБ. Ф. Т. Стелловский, [б. г.];

• М., Гутхейль, [1885];

• ред. С. М. Ляпунова, М., Гос. муз. изд-во, 1921;

• ред. С. М. Ляпунова, нов. ред. П. А. Ламма, М., Музгиз, 1932; то же, 1947 и 1960.

Дереккөздер

• Серов А. «Русалка». Опера А. С. Даргомыжского // Серов А. Статьи о музыке. В 7 вып. — М.: Музыка, 1986. — Вып. 2-б. — С. 42-136.

• Цукер А. М. «Откуда ты, прекрасное дитя?» Ещё раз о «Русалке» Даргомыжского // Южно-Российский музыкальный альманах. — 2010. — № 2. — С. 31-42.