Сцифоидтар класы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Сцифоидтар класы-ішекқуыстылар типінің бір класы. Бұл класқа айшықты медуза, Құлақты медуза (Аурелия), цианеа жатады. Тіршілік айналымында ең көп тарағаны-медузалар. Сцифоидтар класына жататын ағзалардың құрылысы ішекқуыстылар типінің қалған екі класына қарағанда күрделіріек болып келеді. Өйткені жүйке жасушалары қолшатырдың жиегінде сақина тәрізді бірігіп түйінге ұқсас ұлпа түзеді және бұлшық ет ұлпасы бар. Және де жарық сезгіш, иіс сезгіш мүшелері дамыған. Ас қорыту жүйесіне келетін болсақ, ол ауыз, жұтқыншақ, қарын және одан тармақталған өзекшелерден тұрады.
Медузалар ұсақ жәндіктерді қорек етеді. Сондықтан олар жыртқыш жәндіктер болып табылады.
Медузалар қозғалған кезде, қолшатырдың жиегі жиырылады, ал пайда болған қуыстағы су сығылады да, қолшатырдың дөңес жағымен медузалар алға қарай жылжиды.
Құлақты медуза тіршілік айналымында жыныссыз (полип кезеңі) және жынысты (медуза кезеңі) көбею кезеңдерінен өтеді. Ол-дара жынысты ағза. Аналық ағза жұмыртқа жасушаларын, аталық ағза сперматозоидтарды түзеді. Ұрықтану сыртта жүреді. Ұрықтанған жұмыртқа жасушаларынан планула деп аталатын денесін кірпікшелер қаптаған дернәсілдер дамиды. Планула төсемікке бекінгеннен кейін полип кезеңіне өтеді. Полип жыныссыз бүршіктену арқылы көбейе бастайды. Сөйтіп, бірнеше табақшадан тұратын бүрлемеге айналады. Кейін бүрлемеден табақша жеке бөлініп медузаға айналады.
Медузалардың дыбыс тербелісін сезгіштігі негізінде теңіз дауылын алдын ала болжайтын “медуза құлағы” деген аспап жасалды.
Көпқармалауышты маржандардың ішінде адам өміріне қауіп төндіретін улылары да бар. Мысалы, айшықты медуза, түбірауызды медуза.
Ең ірі ішекқуысты жәндік-цианеа капиллата. Оның шатырының диаметрі 4 метрге, ал қармалауыштарының ұзындығы 30 метрге дейін созылады.