Сілкімелі музыкалық аспаптар

Сілкімелі-сылдырлы музыкалық аспаптар

Сылдырлы аспаптармен байланысты ұстанымдар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Белгілі бір заттық дүниеге табиғатта тыс жолмен әсер ету үшін қолданылатын діни-ғұрыптық әдістер аспаптар жүйесінде де молынан кездеседі. Бұл ретте қоңырау, сылдырма, күлдіреуік секілді сылдырлы аспаптардың орны ерекше. Бұл аспаптар дабылды-соқпалы аспаптардың қайсыбіріне қосымша бір элемент ретінде қолданылғамен, олардың халық тұрмыс-салтында атқаратын жеке орны бар. Бірқатар анықтамалар мен деректерде олар тек музыкалық мақсатқа сай ызмет атқаратын құрал ретінде біржақты көрсетілген. Шын мәнісінде олардың музыкалық аспапқа айналуына дейінгі қызметі халықтық-этнотұрмыстық қам-қарекеттердің сан алуан түрлерімен басйланыста өрбіп-дамыған. Қоңырау сылдырмақтар өзінің алғашқы даму, қолданылу кездерінде әсіресе, діни ғұрыптық нанымөсенімдерде үлкен роль атқарған. Мәселен б.з.д. VII-VI ғ.ғ. жасалынған қола қоңыраулардың әуел баста музыкалық мақсатқа сай емес, заманына сай халықтық әдет-ғұрыптар мен діни ұстанымдарда қолданылғаны осыны аңғартады.

Алғашқы қауым тудырған дәстүрлі өнер әр уақытта сиқырлы діни ғұрыптардың сан алуан қызмет-қарекетімен қат-қабат байланыста болып келеді. Әр түрлі сілкімелі-сылдырлы аспаптардың қашанда сиқырлы, діни-ғұрыптық, бақсылық-емшілік мәні бар суреттермен безендірілетіні де содан. Ежелгі адамдардың түсінігінде сылдырлы аспап-құралдар ішкі әсерді сыртқа шығарудың немес әр адамның жан-дүниесінің ғарышпен байланысын реттеп отыратын құрал ретінде саналған. Ертедегі кейбір тайпалар мен халықтар арасында сылдырмақ-қоңырау аспаптарына қасиет қонған деген наным-сенім сақталған. Сол себептен кейбір бақсылар құс бейнелі сылдырмақтар қолданатын болған.