Сұрғылт тұман дым бүркіп

«Сұрғылт тұман дым бүркіп...» - «Не осенний мелкий дождичек» деп басталатын орыс өлеңінің (сөзі А. А. Дельвигтікі, муз. М. И. Глинканікі) 1892 ж. Абай тәржімелеген туындысы. Көл. 16 жол. Абай өлеңнің жалпы мағынасын ғана сақтап, өлеңді өте еркін аударған. Өлеңнің алғашқы:

«Неосенний мелкий дождичек,

Брызжет, брызжет сквозь туман,

Слезы горькие льет молодец,

На свой бархатный кафтан...» -

деген шумағын Абай:

«Сұрғылт тұман дым бүркіп,

Барқыт шекпенді сулайды,

Жеңіменен көз сүртіп,

Сұрланып жігіт жылайды», -

деп тәржімелеген. Өлеңнің екінші шумағындағы: «Атаңды анаң азғырып, Тұрғызбаған бейішке, Алласы оны жазғырып, Әкелді бастап кейіске», - деген жолдарды Абай өз жанынан қосқан, орысша нұсқадан алшақ жатыр. Ал: «Әйелмісің, жылама, Тәуекел қыл құдаға! -Өлеңайт, Үйге қайт!...»жәнеде: «Әйелде ешбір опа жоқ, Бүгін-жалын, ертең-шоқ, -Белді бу, Бетті жу!..» - деген өлеңнің қайырмасы түрінде келетін тұстары мағынасы жағынан орысша түпнұсқаға сәйкес келеді. Өлең 6-7 буынды. 1-, 3- шумақтары шалыс ұйқас, 2-, 4-шумақтары егіз ұйқас үлгісінде жазылған. Алғашқы рет ақынның 1933 ж. жарық көрген жинағында жарияланған. Өлең басылымдарында ешқандай текстол. өзгерістер кездеспейді. Абай «Сұрғылт тұман дым бүркіп» өлеңіне ән шығарған. А. А. Дельвигтің сөзі де, М. И. Глинканың музыкасы да, тың жаңа түрге айналып, қазақ даласына Абай әні болып кең тараған. Әнді 1953 ж. композиторлар Л. Хамиди мен Б. Ерзакович Ә. Ысқақовтың, С. Қасимановтың айтуы бойынша нотаға түсірсе, 1984 ж. Абайдың немересі М.Мұхамеджановадан осы әннің 3-түрін Қ. Жүзбасов нотаға түсірген. Әннің 3 түрі де «Айттым сәлем, қалам қас» (1984) атты жинаққа енген. Әннің 1- және 3-түрлері бір-біріне жақын, ап 2-түрі - ырғақ жүйесімен сәл өзгешелеу. Әннің 2-, 3-түрлерінің муз. өлшемі өлеңнің мазмұндық жағымен қабысып жатыр. Жалпы ән қайратты характерімен ерекшеленеді. М. Глинканың музыкасымен үндестігін елестететіндей. Ән формасы 4/4; 3/4; 5/4; 4/4; 3/4; 4/4; 5/4; 3/4; 4/ 4. 4/4; 3/4; 4/4; 3/4; 5/4; 3/4; 4/4 муз. өлшем қалпында құралған.