Талды молалары

ТАЛДЫ I—X — қола дәуірінің мола-лары. Орт. Қазақстан жерінде. Зорт-теу жумысын 1955 ж. К. А. Ақышев басқарган Ақмола археол. экспедициясы-сы жүргізгеп. Талды I, Целиноград обл., Талдынура с-ньң солт.-батысын-да 27 км жерде. Талды о-нің сол жақ жағалауына орналасқан. Ол таспеп қоршалған 48 дөңгелек молалардан тұрады. Диаметрі 4 л-деп 20 м-ге деиін. Үш молаға қазба жумысы жүргізілген, онда жерленген адамның екеуі тастан жасалган қабірге, біреуі жаи жерден қазылған торт бурышты қа-бірге жерленген. Екі жағдайда да оас-тары батысқа қаратылган. Табытқа жерленгеи адаммен бірге сырты қа-рағай суретімен өрнектелген қыштан жасалған ыдыстар, қоладап жасалған әр түрлі моншактар, әшекесей бұйымдар, сүйектен жасалғав үшы қырлы жебе үштары, ұлудың сүйектері-нен жасалган әшекей буйымдар салынған.

Талды II —Талдынұра с-ныд солт,-шығысында 27 км жерде. Ол тастан қаланған 13 моладая турады Аум. 3 м-ден 14 .м-ге дейін. Талды III, IV, V — Талдынура с-зының солт.-шығысында 27,5; 28; 29 км жерде топ-то-бымен, бір-бірінеп ара қашықтықтары 300—500 м жерде орналасқан. Талды ІІІ-те 33, Талды ІV-те 73 тас қоршаулардан жасалған молалар оар, диамег-рі 4 л-ден 18 м-ге дейін. Талды VI—X, Жаңажұрт с-нын батысында 1—5 км жерде. Бул жердегі молалардьщ өзіп-дік бір қасиеті тас қоршауларды то-пырақтап оба жасап үйген. Қааба жу-мысынан алынган матерналдарға қа-рағанла Талды I—X молалары қола дәуірініц Андронов мэдениеті кезеңін-де омір сүрген танпалардың адамда-рьша тән. Ал молалардың топ-тон бо-лып бір-бірінен қашьщтау салыпған-дығыпа қарап, олардың рулық құры лыста болтанын байқауға болады.