Талқас

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Талқас
башқ. Талҡаҫ
Морфометрия
Өлшемі3,9 × 1 км
Ауданы3,9 км²
Тереңдігі12 м
Орташа тереңдігі4,5 м
Гидрология
Судың мөлдірлігі20 м
Шығатын өзенШугур
Орналасуы
52°50′13″ с. е. 58°15′14″ ш. б. / 52.8369° с. е. 58.2539° ш. б. / 52.8369; 58.2539 (G) (O) (Я)Координаттар: 52°50′13″ с. е. 58°15′14″ ш. б. / 52.8369° с. е. 58.2539° ш. б. / 52.8369; 58.2539 (G) (O) (Я) (T)
Ел Ресей
АймақБашқұртстан
АуданБаймақ ауданы
Талқас (Ресей)
Талқас
Талқас (Башқұртстан)
Талқас
Талқас Ортаққорда

Талқас (башқ. Талҡаҫ, орыс. Талкас) — Орал тауларының шығыс беткейіндегі көл. Башқұртстанның Баймақ ауданының аумағында орналасқан.

Географиясы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Көл тұщы, тектоникалық текті, алабы тар тау аралық ойысты алып жатыр. Ирендік жотасының батыс беткейінде, Төбе ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 4 шақырым жерде орналасқан. Оңтүстік жағалауында Исен ауылы орналасқан. Солтүстік және оңтүстік жағалаулары жайпақ, кей жерлері батпақты, батысы мен шығысы — тік келеді. Шығыс жағалауы көбіне жартасты, қандыағаш, қайың, сағызқарағай ормандарымен жабылған, батыс жағалауы да бұрын орманды болған, бірақ ағаштардың кесілгендіктен бірте-бірте селдір қайың орманына айналды. Таналықтың бір саласы Шугур өзеніне құятын маусымдық ағысы бар. 1978 жылы Талқас көлі табиғат ескерткіші болып жарияланды[1].

Биоресурсы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Көлде шаян, оңғақ, ақ сақа, шортан, балпанбалық, алабұға, сары шабақ (оны басқаша торта балық дейді) бар. Жағалауды жағалай ұшқан қаражемсаулы маймаққаз мен тұрпан ұялайды. Шығыс жағалауға жақын жерде 8-10 метр тереңдікте сазды емдеуде қолданылатын шірік тұнба, түптік шөгінділері жатыр.

Рекреациялық ресурстары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Суының ерекше тазалығы мен көркем ландшафтының арқасында көл Оңтүстік Оралдағы ең танымал демалыс орындарының бірі болып табылады (көбінесе «Жайық інжу-маржаны» деп аталады[2]). «Талқас» шипажайы (1931 жылы салынған) су жағасынан 300 метр жерде орналасқан[3].

  • Ахметшин Б. Легенды и были озера Талкас / Б. Ахметшин // Бельск. просторы. — 2001. — № 11. — С. 131—138.
  • Савченко Т. На берегах башкирского Байкала / Т. Савченко // Респ. Башкортостан. — 2004. — 1 июля.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Красная книга Башкирской АССР. Уфа, 1987. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 қараша 2013.(қолжетпейтін сілтеме)
  2. Талкас — жемчужина Урала  (орыс.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 14 наурыз 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
  3. Санаторий «Талкас».(қолжетпейтін сілтеме)