Тамилдер
Тамилдер | |
![]() | |
Бүкіл халықтың саны | |
---|---|
60,8 млн. | |
Ең көп таралған аймақтар | |
![]() |
55,8 млн. |
![]() |
2,3 млн. |
![]() |
2 млн. |
![]() |
188 600 |
![]() |
131 300 |
![]() |
25 100 |
Тілдері | |
Діні | |
Тамилдер— Оңтүстік Азиядағы халық.[1] Саны 60,8 млн адам, оның ішінде Үндістанда 55,8 млн адам. (89,4% Тамилнад штатында 2001 жылғы халық санағы). Сондай-ақ Шри-Ланкада 2,3 миллион (2012, санақ), Малайзияда 2 миллионнан астам адам (2015), Сингапурда 188,6 мың адам (2010, санақ), Канадада 131 ,3 мың адам (2011, санақ), Ұлыбританияда 25,1 мың адам (2011 ж.) т.б.[2]
Тілі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тамиль тілінде сөйлейді. Диалектілері: Шри-Ланка диалектісі, солтүстік, солтүстік-батыс, батыс, сонымен қатар әртүрлі әлеуметтік-касталық диалектілер.[3]
Діні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Діни нанымдары біркелкі емес. Басым көпшілігі индуистер, біраз бөлігі ислам дінін ұстайды.[4]
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Б.з.б. 3 ғасырда тамильдің Чола, Чера, Пандья деген мемлекеттері белгілі болды. 14 ғасырда Тамилнад («тамильдер мекені») Виджаянагар империясының бөлігі болды. 17 ғасырда бұл бірнеше княздыққа бөлінеді. 18-19 ғасырдың аяғында. Мұнда еуропалықтар маңызды рөл атқара бастады, француз (Пондичерри) және британдық елді мекендер пайда болды, Мадрас (Ченнайда) ірі сауда және өнеркәсіп орталығы пайда болды. Үндістан тәуелсіздік алғаннан кейін Тамил территориясы Мадрас штатына айналды, кейінірек Тамил Наду (Тамилнад) деп аталды.[5]
Кәсібі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тамилдер егіншілікпен айналысады (олар күріш, тары, майлы дақылдар өсіреді), шай және мақта плантацияларында жұмыс істейді, оларда жоғары дамыған қолөнер - тоқу (жібек, баспа, боялған каламкари маталары), ұсталық (мыс, қола өңдеу), зергерлік бұйымдар, сәндік мүсін жасау, қоржын мен төсеніш тоқу, киім-кешек бұйымдары, көркем ыдыстар; музыкалық аспаптар өндірісі. Қызмет көрсету саласы, өнеркәсіп, көлік, құрылыс, ғылым, өнер дамыған.[6]
Тұрмыс салты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ауыл касталық бөлінуіне қарай қоныстанған кварталдарға бөлінген. Әртүрлі касталардың тұрғын үйлері әртүрлі. Тұрғын үйлер әдетте жер үстінде, балшықтан немесе кірпіштен тұрады, шатыры бар. Әдетте үйде тұрмыстық қажеттіліктер мен демалыс үшін пайдаланылатын веранда бар.[7]
Дәстүрлі киімдері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жалпы үнділік үлгідегі киімдер кең таралған: ерлерг - лунги, әйелдерге - сарилер. Аяқ киім негізінен қалаларда таралған. Әйелдер әртүрлі зергерлік бұйымдарды тағады.[8]
Дәстүрлі тағамдары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Негізгі тағамдары – күріш, бұршақ дақылдары мен көкөністерден жасалған бұқтырылған тағамдар, тұздықтар мен ащы дәмдеуіштер (карри), өсімдік майлары (күнжіт және жержаңғақ), шөптер, жемістер кеңінен қолданылады.[9]
Фольклоры
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Каттейкутту театр труппалары бар, халық қуыршақ театры танымал, халық биі мен драмалық қойылымдары, оның ішінде маска қойылымдары белгілі. Девадасидің (Садир Натям) ежелгі храмдық би өнеріне негізделген классикалық би Бхарата Натям 20 ғасырда дамыды.
Тамилдердің маңызды фестивалі - 13-15 қаңтар аралығында егін жинау үшін тойланатын Понгал.[10]
Сілтеме
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Тамилдер
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Тамилдер. Тексерілді, 18 қараша 2024.
- ↑ Үлкен Ресей энциклопедиясы 2004–2017. Тексерілді, 18 қараша 2024.
- ↑ Үлкен Кеңестік Энциклопедия. Тексерілді, 18 қараша 2024.
- ↑ Тамилдер. Тексерілді, 18 қараша 2024.
- ↑ Тамилдер. Тексерілді, 18 қараша 2024.
- ↑ Семашко И.М. Тамилдер. Тексерілді, 18 қараша 2024.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 513. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
- ↑ Тамилдер. Тексерілді, 18 қараша 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Тамилдер. Тексерілді, 18 қараша 2024.
- ↑ Тамилдер. Тексерілді, 18 қараша 2024.
![]() |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |