Тартарлар

Тартарлар
Тартар, Porzana porzana
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Құстар Сабы: Тырнатәрізділер Тұқымдасы: Rallidae Тегі: Porzana Vieillot, 1816
Түрлері
13 қазіргі

Тартарлар (лат. Porzana) – тырнатәрізділер отряды, сутартарлар тұқымдасына жататын құстар. Қазақстанда батпақты жерлер мен қамыс, қоға, қияқ қалың өскен су қоймаларында кездесетін 3 түрі: тартар (Р. porzana), кішкене тартар (Р. parva) және титтей тартар (Р. pusіlla) бар. Бұлардың дене мөлшері 16,5 – 28 см, салмағы 80 – 130 г. Тұмсығы кішкентай, қанаты қысқа, денесі екі бүйірінен қысыңқы, аяғындағы саусақтары ұзын. Тартарлар – жыл құстары. Наурыз айының басында ұшып келіп, қалың қамыс, қоғаның арасына ұя салады. Ұядағы 5 – 9 жұмыртқаны мекиені мен қоразы 21 күндей кезектесіп басып, балапан өргізеді. Қорегін түнде аулайды, сондықтан күндіз көзге шалына бермейді. Негізінен жәндіктер мен суда өсетін өсімдіктермен қоректенеді. Қыстау үшін қарашада жылы жаққа ұшып кетеді. Тартарларды әуесқойлық жолмен аулайды.

Сипаты

Кішкене тартарлар (Porzana parva)- танымал ‘’суртартар келбетті’’ қараторғайдай (50-60г) құс. Жоны – қошқыл діңгек теңбілді және бойлай созылған ақ түсті жіңішке сызықты болып келеді. Тұмсығының түбі – қызыл, ұшы – сары. Еуропада, ішінара Азия және Солтүстік Африкада қоныстанады. Қазақстанда батыс, солтүстік және Орталық Қазақстанның көптеген аудандарында өмір сүреді. Оңтүстік Қазақстанда Оңтүстік Қазақстан мен Алматы облыстарында орын тепкен. Ұшып өту кезінде барлық жерлерден кездеседі.

Дереккөздер

Қазақстан табиғаты