Тафономия

Тафономия (грек. taphos – мола, жерлеу және nomos – заң) – палеонтологияның жануарлар мен өсімдіктер қалдықтарының сақталу заңдылықтарын зерттейтін бөлімі.

Жер қабатында жануарлар қаңқасының көміліп, сақталып қалуының бірнеше жолы бар:
1) жануарлар қаңқасы өзен не нөсер жаңбырдан болатын тасқын сулармен ағып, көл не теңіз түбіне шөгеді. Бірақ мұндай жағдайда су ағымына және қаңқалардың мөлшері мен салмағына қарай шөгіндіге сұрыпталып түседі. Тасқын сулармен алыстан әкелінген қаңқалардың шеті тастарға мұжылып не бөлшектеніп сынады;
2) көл не теңіз жағаларында жатқан қаңқалар су деңгейінің көтерілуінен құмға көміліп қалады; 3) жыртқыш аңдарға жемтік болмаған жануарлардың мықты сіңірлермен бекіген аяқ буындары ажырамай, бірнеше сүйектері тұтас сақталады.

Мысалы: Сібірден (Ресей) антропоген кезеңінде суық тоң қабаттарында сақталып қалған мамонттың тұтас денесі табылды. Бірақ тұтас сақталып қалған қаңқа сүйектері сирек табылады. Тафономиялық зерттеулердің жойылып кеткен организмдердің тіршілігіне және өткен геологиялық кезеңнің экожүйесі мен ландшафтысына жаңаша көзқарас қалыптастырудағы құндылығы жоғары.