Тереңкөл ауданы
| Қазақстан ауданы | |
| Тереңкөл ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
12 |
| Ауыл саны |
30 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
53°13′12″ с. е. 76°23′24″ ш. б. / 53.22000° с. е. 76.39000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°13′12″ с. е. 76°23′24″ ш. б. / 53.22000° с. е. 76.39000° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы |
6,8 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
21 291[1] адам (2012) |
| Ұлттық құрамы |
орыстар (43,16 %) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Пошта индексі |
140600-140612 |
| Автомобиль коды |
14 |
|
| |
Тереңкөл ауданы — Павлодар облысы құрамындағы аудан.
Тереңкөл ауданы 1938 жылы құрылды.
Әкімшілік орталық — Тереңкөл а., облыс орталығына дейін (Павлодар қ.) 112 километр.
Физикалық-географиялық сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Географиялық жағдайы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Солтүстік-батысында Железин ауданымен, солтүстік-шығысында – Новосібір облысының Қарасуық ауданымен, шығысында – Успен ауданымен, оңтүстік және оңтүстік-шығысында – Павлодар ауданымен шектеседі. Батысында ауданның табиғи шекарасы Ертіс өзені болып табылады. Аудан аумағы бойынша Павлодар—Омбы, Қашыр—Купино автомобильді жолдары өтеді.
Климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Климаты қатал континентальды. Қаңтардың орташа температурасы − 18º-19ºС-қа, шілденікі — +20º+21ºС-қа тең. Атмосфералық жауын-шашынның жылдық мөлшері 250—300 мм құрайды.
Жер бедері мен гидрография[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аудан аумағы Барабинск ойпатының жапсарында және Құлынды жазығында орналасқан. Жер бедері жазық. Топырағы қызғылт, сортаң. Аудан аумағы бойынша 50 км ұзындықта Ертіс өзені ағып өтеді, көптеген ұсақ көлдер бар.
Пайдалы қазбалардың ішінде глауберлік және ас тұзының, кірпіш, жабынғы жасауға қажет балшықтың кен орындары бар. Балшық қоры мөлшерленбеген.
Флора және фауна[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бетеге, жусан, тал, көктерек өседі. Қасқыр, қарсақ, түлкі, қоян, үйрек, қаз, аққу мекендейді. Тұзды көлдерде табан, алабұға, шабақ, шортан кездеседі.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Этникалық құрамы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ұлттық құрам (2012 жылдың 1 қаңтарына)
- орыстар — 9 190 адам (43,16%)
- қазақтар — 8 388 адам (39,39 %)
- украиндер — 1 274 адам (5,98 %)
- немістер — 1 698 адам (7,97 %)
- татарлар — 141 адам (0,66 %)
- белорустар — 210 адам (0,98 %)
- басқалары — 390 адам (1,83 %)
- Барлығы — 21 291 адам (100,00 %)
Санның серпінділігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1999 жылы халық саны — 31,7 мың адамды, 2012 жылы — 21,291 мың адамды құрады. 1999 жылы халықтың орташа тығыздығы — 4,66 адам/км², ал 2012 жылы — 3,13 адам/км² болды.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1928 жылы 17 қаңтарда Фёдоров ауданы құрылды, ол 1928 жылы 23 маусымда Максимо-Горьков ауданы болып өзгертілді. Қашыр ауданы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1963 жылғы 2 қаңтардағы Жарлығымен Максимо-Горький ауданының жойылуы және аумағының құрамына беру нәтижесінде Қашыр ауданы құрылды. ҚР Президентінің 6.08.2018 жылғы жарлығымен аудан атауы Тереңкөл болып өзгертілді.
Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
30 елді мекен 12 ауылдық округке біріктірілген:
| Ауылдық округ | Халқы (2009) | Елді мекендері |
|---|---|---|
| Байқоныс ауылдық округі | 1435 | Байқоныс, Қызылтаң, Тілеубай ауылдары |
| Береговой ауылдық округі | 1646 | Береговое, Зелёная Роща, Луговое, Осьмерыжск ауылдары |
| Бобров ауылдық округі | 1158 | Жаңабет, Жасқайрат ауылдары |
| Вернен ауылдық округі | 1144 | Львовка, Фрументьевка ауылдары |
| Воскресенка ауылдық округі | 910 | Воскресенка, Берёзовка ауылдары |
| Жаңақұрылыс ауылдық округі | 1126 | Трофимовка, Жаңақұрылыс, Покровка, Тегістік ауылдары |
| Иванов ауылдық округі | 832 | Ивановка, Новоспасовка ауылдары |
| Калинов ауылдық округі | 837 | Калиновка, Қызылдәу ауылдары |
| Октябрь ауылдық округі | 1262 | Октябрьское, Первомайское ауылдары |
| Песчан ауылдық округі | 3080 | Песчаное, Қарасуық ауылдары |
| Тереңкөл ауылдық округі | 7710 | Тереңкөл, Ынталы, Юбилейное ауылдары |
| Фёдоров ауылдық округі | 1029 | Фёдоровка, Воронцовка ауылдары |
Экономика[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Өнеркәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жөндеу-механикалық, май және нан зауыттары, құрылыс материалдары мен конструкуциялар комбинаты, тұрмыстық қамтамасыз ету, ағашты қайта өндеу комбинаттары, құрылыс және автокөліктік кәсіпорындары, типография бар.
Ауылшаруашылық[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауданның ауылшаруашылық мамандандырылуы: сүт және ет-сүтті мал шаруашылығы, бидай шаруашылығы. Бидай, тары, қаратұмық, күнбағыс өсіріледі, ұсақ тері шикізаты өндіріледі. Ауданда 15 ауылшаруашылық және 145 шаруа қожалықтары, 7863 жеке қоныстар; 41 қайта өндеу объектілері: 12 шағын-диірмендер, 1 сүтті қайта өндеу бойынша цех, 10 күнбағыс өндіру бойынша цехтар бар.
Әлеуметтік сала[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Білім беру мен ғылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2012 оқу жылында 31 жалпы білім беру мектептері, 3 мектепалды мекемелері мен 2 кәсіби мектептер қызмет етеді.
Денсаулық сақтау[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауданда Қашыр орталық аудандық аурухана қызмет етеді, бас дәрігер Әмірқан Тұрғылдинов.
Мәдениет[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1934 жылдан бастап аудандық «Заря» газеті шығарылады. Ауданда жылжымайтын мәдениет және тарихи ескерткіштері бар: Кеңес Одағының батыры А.Н. Елгиннің мүсіні, 1964 ж, Қашыр ауылы
- XIX ғ. аяғындағы А.Н. Елгиннің үйі, Қашыр ауылы
- Еңбек мәртебесі ескерткіші, ДТ-54 тракторы , 1979 жылғы ГАЗ-АА автомашинасы, Березовка ауылы
Әйгілі адамдар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кеңес Одағының батырлары: А. Н. Ёлгин, М. М. Катаев, В. В. Степаненко, Қ. М. Сұрағанов ; Социалистік Еңбек Ерлері: Ж. Әбілқайыров, Н. Әлжанов, В. С. Выдрин, З. А. Жуков, Д. С. Козолуп, Т. И. Рахманин, П. С. Рябова, Н. М. Соколов.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| |||||||||||||||||
| ||||||
| ||||||