Тесірею

Тесірею - сөз тіркесі.

Көз алмай тесіле, қадала қарау мағынасы осы сөзбен де айтылады. «Мені көзімен атып жіберетіндей тесірейеді» (А. Жақсыбаев, «Менің дос».). Сөз төркінін моңғол тілдері деп жорамалдауға жол бердік. Моңғолдарда «тэсрэх», қалмақ тілінде «тасрх» дыбыстық құрамындағы сөздер қазақ тіліндегі «атылу, жарылу, шытынау» іспеттес мағыналарда қолданылады. Кейде тілімізде «көзімен ату» тіркесі жақтырмай, тесіле қарау орнына жүреді. Осы тіркесті (көзімен ату), «тесірейе қарады» десек те айтқалы отырған ойдың мәніне нұқсан келмейді. Осы себептен де «тесірею»—біздің тілімізде «көзімен ату» тіркесімен мәндес.