Теңқанаттылар
Бұл отрядтағы бунақденелілер егістікке, бау-бақшаға, баққа және орманға едәуір зиян келтіретін әр алуан болады. Ауыз мүшелері шаншып-соруға бейімделген.
Бітелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Бітелер - денесі қампайған, өсімдіктің шырынымен қоректенетін ұсақ жәндіктер. Бұлардың аталықтарында көлденең жүйкелі қанат болады, аналықтары қанатсыз болып келеді. Жүзім бітесі- жүзімде, қанды біте және алма бітесі -алма ағашында , орамжапырақ бітесі- орамжапырақта мекендеп, жапырағына, тамырына және қауданына зақым келтіреді.
Қалқаншалылар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Алма, алмұрт ағаштары өсірілетін бақтардағы жеміс ағаштарынан жапырақтарына немесе сабағына жабысып тұрған балауызды қалқаншалыларды кездестіру онша қиынға соқпайды. Осы бұдырларда қалқаншалылардың аналықтары тіршілік етеді. Қалқаншалылардың ауыз мүшесі шаншып - соруға бейімделген, аталықтарының аузы болмағандықтан - қоректенбейді, ал аналықтарының паразиттік тіршілікке орай қанаттары мен аяқтары жойылып, қысқа тұмсықшасымен өсімдік шырынын сорады. Қазақстанда үтір тәрізді қалқаншалыларды қайың, теректің, сондай-ақ қарақат, долана бұтақтарынан кездестіруге болады. Қалқаншалылардың бояу алуға қолданылатын пайдалы түрлері бар, олар Мексикада мекендейді. Қазіргі кезде қалқаншалылардың қызыл бояу беретін боямық деген түрі бұрынғы КСРО-да жерсіндірілді. Боямықтардан аса құнды қызыл сыр- кармин өндіріледі.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қ.Қайым,Б.Муханов,Р.Сәтімбекұлы,М.Шаймарданқызы, "Жануартану"(1998), 113 б., ISBN 5-625-03599-7