Тонарм

Тонарм — дыбыс алғыштың қалпақшасын бекітуге және граммофон күйтабағы ойналып болғаннан кейін оны ауыстырыл қоюға арналған құрылғы. Әдеттегі тонарм дегеніміз иілген жеңіл трубка (түтік); оның аяқ деп аталатын бір жақ ұшы арқылы тонарм тік және горизонталь бағытта бұрыла алады; трубканың екінші ұшына дыбыс аяғыштық қалпақшаң бекітіледі. Тонарм салмақ жүйесімен орнығып теңгеріледі. Қалпақшаның бір қалыпты төмен түсіріліп, жоғары көтерілуі арнаулы құрылғының (микролифтінің) көмегімен жүзеге асырылады. Тонармның конструкциясы дыбыстық қайта жаңғыруын бұрмалайтын резонанстың пайда болуына жол бермеуге тиіс. Әрбір тонарм дыбыс алғыш қалпақшасының белгілі типін қолдануға арналғандықтан, оның қалпақшасын онан басқа типтісіне алмастыруға болмайды. Жоғары класты электрлік ойнатқыш құрылғыларда тонармның тангенциал тонарм деп аталатын түрлері қолданылады, оның аяғы күйтабақ радиусына параллель сызық бойымен инемен қоса бір мезгілде қозғалады, сонымен жазылу кезіндегі кескіш пен оны қайталау кезіндегі иненің қозғалу траекториясының сәйкес келмеу есесінен пайда болатын сызықсыз бұрмалану мүмкіндіктері жойылады.

Тонармдарды ретке келтіру принциптері электрлік ойнатқыш құрылғылардың нұсқауларында көрсетіледі. Оларды қатаң орындау керек, әйтпесе ойнату үстінде көбейіп кеткен сызыңсыз бұрмалану мен стереофоникалық көріністің бұрм ал алуының болуы және күйтабақ ойығының шамадан тыс бүлінуі мүмкін. Қандай өлшемді күйтабақты ойнатса да туатын барлық жағдайларда тонармның оңай қозғалуына қол жеткізу керек; бұл үшін тонарм трубкасының оның аяғына ілінетін ілмегінің подшипниктерін дүркін-дүркін жуып, жаңадан майлап тұру қажет. Бұл операция ұқыпты дықты және ерекше зер салуды талап етеді. Оны механизмді бөлшектемей-ақ бояу жаққыштың, пипеткалың көмегімен жүзеге асыру ұсынылады. Подшипниктерге кір түсірмеу үшін ойнатқыш құрылғысы әрқашан қақпақпен жауып қою қажет. Жұмыс істемей тұрған қалпында тонарм әрбір ойнатқыш құрылғыда болатын арнаулы қысқышқа бекітіліп қойылуға тиіс.