Топырақта тіршілік ортасы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Топырақта тіршілік ортасы Топырақ тау жыныстары ыдыраған кезде алынған минералдық заттар қоспасынан, өсімдіктер мен жануарлардың ұсақ ағзалар қалдығының ыдырауы нәтижесінде пайда болған ағзалық заттардан құрылған құрлықтың үстіңгі қабаты болып саналады. Топырақтың үстіңгі қабаттарында әр түрлі ағзалар — өлген ағзалар қалдығын білдірушілер - саңырауқұлақ, бактерия, құрттар және басқалар өмір сүреді. Осы ағзалардың белсенді әрекетінен көптеген тіршілік иелерінің өмір сүруіне жарамды топырақтың құнарлы қабатын түзу қамтамасыз етіледі. Топырақ - температураның аздаған ауытқуы, орташа ылғалдық, оттегінің тапшылығы және көмірқышқыл газ концентрациясының жоғарылығы, үлкен тығыздығымен сипатталады. Топырақ құрамының шұрықтығынан газдардың және судың шұрыққа енуін қамтамасыз етіледі. Ал ол балдыр, саңырауқұлақ, карапайымдар, бактериялар, буынаяқтылар, ұлулар және басқа жөндіктер (омыртқасыздар) тәрізді топырақта өмір сүретін ағзаларға қолайлы жағдай жасайды. Топырақ ортасында тіршілік ететін ағзалар эдафобус (грекше «еdарһоs»- топырақ, «bіоs» - тіршілік).[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Биология: Жалпы білім беретін мектептің, 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген/ М. Гильманов, А. Соловьева, Л. Әбшенова. - Алматы: Атамұра, 2009. ISBN 9965-34-927-4