Тот белдеуі
.JPG)
Тот белдеуі (ағылш. Rust Belt, кейде Фабрика белдеуі) — Америка Құрама Штаттарының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан аймағы. Құрамына батыс Нью-Йорк, Пенсильвания, Огайо, Батыс Вирджиния, Индиана, Иллинойс, Мичиганның төменгі түбегі, оңтүстік-шығыс Висконсин және Кентуккидің, Нью-Джерсидің, Сент-Луистың кішкене бөліктері жатқызылады.[1][2] Тот белдеуіне жататын қалалар арасында Буффало, Чикаго, Кливленд, Детройт, Гэри, Милуоки, Филадельфия, Питтсбург, Рочестер, Толедо, Трэнтон, Янгстаун және тағы басқалары бар.
«Тот белдеуі» термині — «тот басқан» өнеркәсіпті сипаттайтын дисфемизм. Болат құю, машина жасау және көмір өндеу өнеркәсібі сияқты салалардың бұл аймақтан кетуі себебінен орын алған деиндустриализация, экономика құлдырауы, депопуляция мен қалалар ыдырауынан шыққан. Бұл терминді АҚШ халқы 1980 жылдардан бастап[3] пайдаланып келеді.
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін Тот белдеуі аймағындағы қалалар Америка Құрама Штаттарындағы ең ірі қалалардың бірі болды. Дегенмен, XX ғасырдың аяғында олардың халқы елдегі ең көп төмендеді.[4]
Тот белдеуі индустрияның құлдырауына 1950 жылдардан бастап тап болды.[5] АҚШ өндіріс саласының АҚШ ЖІӨ-сіне үлесі 1953 жылы шыңына жетті де, содан бері азайып бара жатыр. АҚШ экономикасы үшін өндіріс маңыздылығының төмендеуі XX ғасырдың соңынан бері бар Тот белдеуіндегі өндіріс кәсіпорындарының азаюына әкелді.[6]
АҚШ президенттігіне үміткерлер 1980 жылдардан бері аймақтағы экономикалық жағдайға біраз назар аударып жүр. Осыған әсер еткен себептердің бірі — Тот аймағына кіретін Мичиган, Огайо, Пенсильвания мен Висконсин сияқты ауытқымалы штаттар. Бұл штаттар Дональд Трамптың 2016 жылғы президенттік сайлаудағы жеңісі, оның 2020 жылы демократ Джо Байденнен жеңілуі және алдағы 2024 жылғы президенттік сайлауы үшін маңызды болды.[7]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ The US is split into more than a dozen 'belts' defined by industry, weather, and even health, Business Insider (7 мамыр 2018). Тексерілді 2 қарашаның 2020.
- ↑ Stone, Lyman. Where Is the Rust Belt?, Medium (1 наурыз 2018). Тексерілді 2 қарашаның 2020.
- ↑ Crandall, Robert W. Тот белдеуіндегі өндірістің жалғасып жатқан құлдырауы = The Continuing Decline of Manufacturing in the Rust Belt — Washington, D.C.: Brookings Institution, 1993.
- ↑ Hansen, Jeff. Which Way Forward? (10 наурыз 2007). Тексерілді 21 қыркүйектің 2011.
- ↑ Competition and the Decline of the Rust Belt | Federal Reserve Bank of Minneapolis (ағыл.). minneaspolisfed.org. Тексерілді, 19 шілде 2024.
- ↑ Leeman, Mark A. Аппалачилік Огайодағы кедейлік пен жұмысты зерттеу = From Good Works to a Good Job: An Exploration of Poverty and Work in Appalachian Ohio — Ohio University, 2007.
- ↑ Michael McQuarrie (2017-11-08). "The revolt of the Rust Belt: place and politics in the age of anger". The British Journal of Sociology 68 (S1): S120–S152. doi:10.1111/1468-4446.12328. PMID 29114874.