Тоқтамыс би

Тоқтамыс би Жанұзақұлы (XIX ғ.) – Атығай руынан шыққан би. Тоқтамыс бидің Атығай–Қарауыл, Керей-Уақ, Бағаналы, тағыда басқа болыстарға ықпалы бар, патша әкімшілігі алдында да беделді төбе би болған. 1820 ж. оған Коллежский Ассесор атағы берілген. Полковник шеніне ұсынылғаны туралы дерек бар. Атығай Ажар ақын Тоқтамыс би туралы былай деп жырлаған:

Туған жоқ асып қазақ Тоқтамыстан,

Хан болып Орта жүзге атағы ұшқан.

Олжабай Нұралыұлы Саққұлақ бидің немересі:

қазақта жан туған жоқ Тоқтамыстай,

Тоқтамыстың баласы – Маңдай, Жандай.

Патшамен грамота хат алысқан, Жандайды қандай адам осал дейді-ай?

Ер Жандайдың баласы Кәкен еді, Құнанбай тобықтыны қарына ілді, – деп жырлаған тұқым.

Мәшһүр Жүсіп (1-том 283 бет) ақ Патшаға 1855 ж. барған адамдар туралы:

Бәрінің болып көсемі,

Тоқтамыс тілге шешені,

Жақсылық іске бас болған,

жамандарға қас болған,

Жаяуларға ат болып, тарыққанға ас болған, – деп Тоқтамыс бидің де барғанын айтады. Тоқтамыс би – Маңдай – Ғафар ата-балалынемере аға сұлтандықта болған атақты әулет. Оларға «Дворян әулеті» атағы берілген.