Тіл типі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Тіл типі орыс. тип языка (грек,typosтанба, үлгі) — тіл құрылымының неғұрлым жалпы, әрі ықшам сипаттамасы, тілдің жекелеген белгілері арқылы анықталған тілдердің негізгі түрлері туралы жинақталған түсінік. Тіл типін анықтауға қажет белгілер морфологиялық құрылымға, грамматикалық мағыналардың берілу жолдарына, қимылдың объектісі мен субъектісінің көріну сипатына т. б. байланысты. Сөздің морфологиялық құрылымына қарай тілдер флективті, жалғамалы, даралаушы, полисинтетикалық болып бөлінеді. Грамматикалық мағыналардың берілу жолдарына қарай аналитикалық, синтетикалық болып бөлінеді. Қимылдың субъектісі мен объектісінің көрінісіне қарай тілдердің номинативтік, эргативтік құрылысы қалыптасады. Тіл типінде динамикалық, синхрондық, шарттылық сипаттар бар.

Әр түрлі Тіл типі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әр түрлі Тіл типіне тән белгілер, қасиеттер тілдердің қай-қайсысында болсын кездеседі. Тіл типі жалпы ортақ белгілері арқылы анықталады. Әрбір тіл өмірде бірегей, қайталанбайтын құбылыс болып табылады.

"Тіл туралы жана ілім"[өңдеу | қайнарын өңдеу]

"Тіл туралы жана ілім" ("яфет теориясы") орыс "Новое учение о языке " ( "яфетическая теория ") — 20 г. 20—30 жж .-нда тіл білімінің жалпы мәселелері жайында Н. Я. Марръ ұсынған көзқарастар жүйесі. Ғылыми қызметінің бастапқы кезеңінде армян-грузин филологиясының дамуына зор үлес қосқан Н. Я. Марр кейін тілдердің туыстығы жөнінде қате пікірде болып, салыстырмалы тарихи тіл білімінің жетістіктерінен бас тартты. 1923—24 жж. Н. Я. Марр қоғам дамуымен байланысты барлық тілдерге тән типологиялық даму кезеңдерін ашпақшы болды, соның нәтижесінде тілдің сатылап дамуы туралы теория ұсынды. Тілді қоғамдық қондырма деп танып, оны әуел бастан-ақ таптық сипаты болған деп дәлелдеуге тырысты. 1950 жж. жақын Н. Я. Mapp ілімі дағдарысқа ұшырады, оның мектебі мен үнді-еуропа тіл білімінің арасы мүлде ашылып кетті. 1950 ж. "Правда" газеті бетінде ұйымдастырылған айтыста Н. Я. Марр ілімнің қателері ашып көрсетіліп, тіл білімінің дәстүрлі мәселелерін зерттеуге мүмкіндік туды.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9