Тіл философиясы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Тіл философиясы (ағылш. Philosophy of language) — аналитикалық философияда тілдің табиғатын, тіларалық, тіл мен қолданушының және тіл мен ғаламның байланысын зерттейді.[1] Зерттеу көбінесе мағынаның табиғаты, интенционалдық, референт, сөйлем құрылымы, ұғымдар, үйрену және ойлану қатарлылар туралы ізденістерден тұрады.

Готлоб Фреге пен Бертран Рассел аналитикалық философияның "лингвистикалық бетбұрыс" (Linguistic turn) жасаған маңызды тұлғалар есептеледі. Бұлардан кейін Людвиг Витгенштейн (Tractatus Logico-Philosophicus), Вена үйірмесі, сондай-ақ логикалық позитивистер және Уиллард Ван Орман Куайн қатарлылар тіл философиясын жалғастырды.[2]

Құрлықтық философияда тіл бөлек пән ретінде қарастырылмайды. Керісінше, ол феноменология, құрылымдық семиотика,[3] герменевтика, экзистенциализм, деконструкция және сын теориясы секілді көптеген басқа ой салаларының ажырамас бөлігі.

Тарих[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Антикалық философия[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ортағасыр философиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жаңа дәуір философиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қазіргі заман философиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Негізгі тақырыптар және тармақ салалар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қаммуникациясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Құрамы мен бөліктері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Көкей және тіл[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тумалық және үйренулік[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тіл және ойлау[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мағына[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Референс[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әлеуметтік әрекеттесу және тіл[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ақиқат[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тіл және құрлықтық философия[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тіл философиясындағы мәселелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Формалды және бейформалды тәсілдер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әмбебаптық және композиция мәселесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тіл табиғаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Аударма және түсіндіру[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бұлдырлық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. https://www.britannica.com/topic/philosophy-of-language Philosophy of language, Encyclopedia Britannica, 2018-11-14
  2. Philosophy of Language  (ағыл.).
  3. David Kreps, Bergson, Complexity and Creative Emergence, Springer, 2015, p. 92.