Тіршіліктану

Ағзалық әлем. Ағзалық әлемді жіктеу

Ағзалық әлем дегеніміз - Жерде тіршілік етіп, мекендейтін тірі ағзалар(яғни тіршілік иесі) жиынтығы. Кез келген тірі ағза жасушадан құралады. Тірі ағзаның негізгі қасиеттері: зат алмасу, қоректену, тынысалу, қажетсіз заттарды бөлу( зәршығару); тітіркенгіштік; қозғалып жүре алу; көбею; даму және тіршілігін жою. "Жасуша" деген "жасаушы" сөзін термин үшін өзгертіңкіреп алған жаңа атау. Ағза жасушасының нәруыздан, майдан, көмірсудан және ядро қышықылынан құралатыны мәлім. Демек бұлар ағзалық заттар (органические вещества). Ағза жасушасының құрамында су мен минералды тұздар да болады. Су және минералды тұздар - бейағзалық заттар (неорганические вещества). Өйткені бұлар тіршілік иесіне тән тірілік әрекетін білдіре алмайды, яғни ағзалық зат емес. Тірі табиғат дүниесі дегеніміз - биологияда ағзалық әлемді жүйелеудің ең жоғарғы тобы. Ол 5 дүниеге жүктеледі: бытыраңықтар дүниесі, вирустар дүниесі, саңырауқұлақтар дүниесі, өсімдіктер дүниесі, жануарлар дүниесі. Бытыраңықтар, вирустар, саңырауқұлақтар дүниесі нағыз өсімдіктер болмағандықтан, өз алдына жеке қарастырылады. Өсімдіктер дүниесіне балдырлар, мүк, қылшабуын (плаун), қырықбуын, қырықжапырақтектестер, ашық және мжабық тұқымды өсімдіктер жатады.